[massagewarsaw]

Techniki Energii Mięśniowej (ang. Muscle Energy Technique – MET)

Techniki Energii Mięśniowej to forma terapii manualnej, która swe początki bierze z tradycyjnej osteopatii – ogromny udział w pojawieniu się tych technik oraz samej istocie ich rozwoju miał Fred Mitchell Senior (1967). Późniejsze ewoluowanie i udoskonalanie owej koncepcji to zasługa wielkiego eksperta medycyny fizykalnej – Karela Lewita (1999).

Ich główna myśl dotyczy rozciągania tkanek za pomocą techniki napięcie-rozluźnienie (ang. contract-relax – CR), w której przy określonym zakresie ruchomości, dochodzi do aktywnego napinania tkanek przez pacjenta, przeciwko oporowi terapeuty.

Przez lata, kiedy techniki te rozwijały się prężnie, podlegały interpretacji przez wielu specjalistów przeróżnych profesji. Powstawały co raz to nowsze odmiany, określane mianem ‘technik energii mięśniowej’, które wcale nie przypominały pierwotnych, oryginalnych technik.

Często wiele z tych technik, które wykorzystywały aktywny skurcz mięśni wykonywany przez pacjenta, wrzucane było do jednego worka – MET, PNF, PIR, Facilitated Streching, Active Isolated Stretching itd. Różnice pomiędzy nimi są bardzo subtelne, a na dobrą sprawę nieważne jak będziemy je nazywać dopóki przynoszą zamierzony efekt terapeutyczny.

Dziś MET są koncepcją interdyscyplinarną i określane są jako precyzyjne kierowane i kontrolowane, rozpoczynane przez pacjenta, napięcia izometryczne i/lub ruchy izotoniczne, wykonywane przeciwko oporowi terapeuty, których celem jest poprawa funkcji narządu ruchu poprzez zwiększenie zakresu ruchomości i zmniejszenie lub zniesienie dolegliwości bólowych.

Mechanizm działania

Istnieje wiele mechanizmów, które starają się wyjaśnić dlaczego MET wpływają na zwiększenie zakresu ruchomości (ROM). Powszechnie tłumaczy się to dwoma mechanizmami – autogenicznym hamowaniem, określanym też poizometryczną relaksacją oraz hamowaniem reciprokalnym.

– Hamowanie autogeniczne – wykorzystuje zjawisko wynikające z pętli neurologicznej związanej z narządami ścięgnistymi Golgiego. Po izometrycznym napięciu mięśnia, który staramy się rozciągnąć (w wyniku hamowania wywołanego pobudzeniem narządów ścięgnistych Golgiego), ulega on rozluźnienia i jesteśmy w stanie przesunąć go do nowej bariery zakresu ruchu.

Na przykład: Jeśli chce rozciągnąć mięsień brzuchaty łydki pacjenta, dochodzę biernie do bariery zgięcia grzbietowego i polecam pacjentowi zginanie podeszwowe stopy przeciwko mojemu oporowi przez 7-10s. Po izometrycznym napięciu mięśnia brzuchatego łydki dochodzi do jego rozluźnienia i jestem w stanie przesunąć stopę pacjenta do większego zgięcia grzbietowego (nowej bariery).

– Hamowanie reciprokalne – związane jest z fizjologiczną odpowiedzią mięśni antagonistycznych do napinanego mięśnia. Gdy mięsień napina się izometrycznie, mięśnie antagonistyczne do niego są hamowane i bezpośrednio po tym napięciu będą cechować się zmniejszonym napięciem. Stąd mięśnie antagonistyczne względem skróconego mięśnia mogą być napinane izometrycznie w celu uzyskania rozluźnienia i zwiększenia możliwości ruchowych w rejonie skróconych tkanek.

Na przykład: Jeśli chcę rozciągnąć mięsień brzuchaty łydki pacjenta, dochodzę biernie do bariery zgięcia grzbietowego i polecam pacjentowi dalsze zginanie grzbietowe stopy przeciwko mojemu oporowi – aktywuje to mięsień piszczelowy przedni, który jest antagonistą mięśnia brzuchatego – po czym następuje rozluźnienie i jestem w stanie przesunąć stopę pacjenta do większego zgięcia grzbietowego (nowej bariery).

Ich dużym plusem jest zaangażowanie pacjenta w sam proces terapii. Terapia nie ogranicza się do biernego rozciągania struktur, przez co jest ciekawsza i bardziej przystępna dla pacjenta. W konsekwencji daje mu to świadomość, że ten sposób pracy faktycznie może przynosić świetne efekty i motywuje do samodzielnego prowadzenia terapii w domu, gdy terapeuta uzna takową za stosowną.

Zastosowanie Technik Energii Mięśniowej

Zanim zastosujemy MET w pracy z pacjentem warto zwrócić uwagę na kilka bardzo ważnych aspektów, a mianowicie siłę skurczu, czas trwania skurczu, osiąganie bariery, ilość faz napięcia/rozluźnienia, czas utrzymywania rozciągnięcia.

Napięcie

Napięcie wykonywane przez pacjenta nie powinno być nadmierne. Najczęściej w literaturze spotyka się z wartościami napięcia około 20-30 % siły maksymalnej. Bardzo często dzieje się tak, że przy pierwszej próbie pacjent mimo wszystko napnie mięsień ze zbyt dużą siłą, dlatego ważna jest rola terapeuty w nakierowaniu pacjenta jakie napięcie chcemy uzyskać. Zbyt agresywne napięcia mogą powodować przykurcze mięśni, skurcze czy po prostu dolegliwości bólowe.

Czas trwania napięcia

Czas trwania napięcia jest odmienny w zależności od źródła i rodzaju MET, który wykonujemy. Lewit sugeruje napięcie trwające 7-10s, Goodridge i Kuchera zalecają 3-5s.

Długie napięcia przynoszą sprzeczne wyniki w badaniach więc ich stosowanie wydaje się nieuzasadnione. Dodatkowo, naucz pacjenta, aby rozpoczynając napięcie wziął powolny wdech, a następnie powolny wydech połączony z całkowitym rozluźnieniem – wtedy powinno nastąpić przesunięcie tkanek w kierunku nowej bariery.

Osiąganie bariery

Jest to część, o której wiele osób zapomina stosując MET w terapii z pacjentem. Pojęcie ‘bariera’ nie odnosi się do końca zakresu ruchu, w którym dalszy ruch nie może być wykonany, a do miejsca, w którym wyczuwalne jest pierwsze ograniczenie w ruchomości. Tak więc miejsce to może znajdować się przed końcem zakresu ruchu pacjenta i należy o tym pamiętać.

Pacjenci często będą stwierdzać, że nie czują rozciągania w czasie pracy na barierze, należy wtedy wytłumaczyć im, że koniec zakresu ruchu osiągamy dopiero po kilku powtórzeniach. Stosowanie MET na końcu zakresu ruchu nie jest dobrym rozwiązaniem, będzie to dla pacjenta mało komfortowe, a niejednokrotnie bolesne. Koncepcja MET wyklucza pojawienie się bólu w czasie trwania terapii, możliwy jest jedynie delikatny dyskomfort spowodowany rozciąganiem.

Należy też pamiętać, że MET można stosować w przypadku restrykcji w obrębie mięśni jak i stawów. Kiedy stosujemy te techniki w odniesieniu do stawów, nie powinniśmy angażować w to rozciągania struktur mięśniowych, a raczej delikatne ruchy w stawie w zakresie ruchomości, który chcemy poprawić.

Ilość faz napięcia/rozluźnienia

Dostępne są nieliczne badania dotyczące wyboru liczby faz napięcia/rozluźnienia umożliwiających uzyskanie optymalnych efektów w zakresie zwiększenia ruchomości. Z badań tych wynika, że zazwyczaj po pierwszym cyklu napięcia, zakres ruchomości zwiększał się najbardziej, a kolejne cykle nie przynosiły tak znaczącej poprawy. Sugeruje to, że wielokrotne powtarzanie napięć izometrycznych może cechować się tylko niewielkimi korzyściami terapeutycznymi, choć wymaga to oczywiście dalszych badań.

Utrzymanie rozciągania

Ostatnią częścią w terapii z zastosowaniem MET jest czas utrzymania rozciągnięcia następującego po napięciu izometrycznym i dojściu do nowej bariery. W literaturze spotkałem się z wieloma wariantami. Najczęściej wymienia się czas w granicach 30-60s utrzymywania rozciągnięcia w miejscu nowej bariery, ale można też spotkać czas znacznie krótszy, bo jedynie 5-20s. Tak naprawdę myślę, że to jaki czas wybierzemy jest sprawą indywidualną. Niemniej jednak warto zwrócić tutaj uwagę na to jak pacjent adaptuje się w warunkach nowej bariery i zawsze pytać go o odczucia.

Techniki Energii Mięśniowej mogą stanowić pomocną metodę pracy manualnej w walce z ograniczeniami, z którymi pacjent się do nas zgłasza. Czasem przynosi ona świetne efekty jako samodzielna terapia, ale ja zazwyczaj wykorzystuje ją jako terapię uzupełniającą w bardziej złożonym protokole terapii tkanek miękkich. Polecam wszystkim szczegółowe zapoznanie się z tą koncepcją pracy z pacjentem, która zarówno terapeucie jak i pacjentowi daje wiele satysfakcji, dodatkowo dając pacjentowi większe poczucie świadomości własnego ciała.

Czy ktoś z Was wykorzystuje MET w swojej pracy? Jakie są Wasze doświadczenia i efekty takiej pracy?

Źródło:

– Chaitow L. Techniki Energii mięśniowej wydanie III 2006

– Lewit K. Manipulative Therapy: Musculoskeletal Medicine. Churchill Livingstone. 2007.

z fizjopassion.pl

[kameleon]

Potwierdzam, bardzo skuteczne techniki terapeutyczne. Szczególnie godna polecenia pozycja pierwsza Chaitow'a