Polecane produkty

Stoły do masażu

Linki sponsorowane




Poprzedni temat «» Następny temat
TERAPIA MANUALNA W STOMATOLOGII
Autor Wiadomość
massagewarsaw 
leki przeciw pasozytom grzybom sprzedam apteka


Pomógł: 15 razy
Dołączył: 05 Lut 2008
Posty: 7181
Skąd: bangkok warszawa
Wysłany: 2017-01-10, 09:59   TERAPIA MANUALNA W STOMATOLOGII

ZASTOSOWANIE TERAPII MANUALNEJ ORAZ AUTOTERAPII U PACJENTÓW Z DYSFUNKCJĄ UKŁADU RUCHOWEGO NARZĄDU ŻUCIA

Streszczenie

W ostatnich kilkudziesięciu latach nastąpił gwałtowny rozwój wiedzy na temat problematyki dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia i związanych z nimi zaburzeń czynności stawów skroniowo­‍‑żuchwowych oraz mięśni układu stomatognatycznego. W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania terapii manualnej i autoterapii u osób z zaburzeniami w obrębie głowy oraz kręgosłupa szyjnego.

Terapia manualna jest nowoczesnym i według licznych autorów prac naukowych jednym z najbardziej efektywnych sposobów leczenia zaburzeń w obrębie narządu żucia. Jest to metoda fizjoterapeutyczna, której korzenie sięgają zamierzchłych czasów. W starożytnych tekstach dotyczących procedury manualnej znajdujemy wzmiankę o Hipokratesie, który posługiwał się trakcjami i technikami z zastosowaniem dźwigni w leczeniu deformacji kręgosłupa. Podstawy starożytnej terapii były doskonalone i wzbogacane na przestrzeni dziejów aż po dzisiejsze czasy. W ostatnich latach zauważono bardzo intensywny rozwój tej dziedziny, odnotowując ogromne efekty terapeutyczne (1).

Terapia manualna jest praktyczną częścią medycyny manualnej, która zajmuje się ręcznym badaniem i leczeniem zaburzeń czynności narządu ruchu, czyli mięśniami, ścięgnami, nerwami, stawami i więzadłami całego ciała. Istotną cechą tej dziedziny fizjoterapii jest bardzo szeroko rozwinięta diagnostyka i globalne podejście do pacjenta. Jest to metoda w pełni bezpieczna i nieinwazyjna, dlatego może być wykonywana w warunkach ambulatoryjnych.

Istotną zaletą terapii manualnej jest likwidowanie przyczyny, a nie tylko objawów. Czas prowadzonej terapii zależy od stanu i schorzenia pacjenta, ale jest stosunkowo krótki i nie wymaga leczenia farmakologicznego. Kompleksowa terapia przewiduje również zalecenia dla pacjenta dotyczące wykonywania ćwiczeń w domu, zmierzających do unikania sytuacji wywołujących objawy i do zminimalizowania prawdopodobieństwa wystąpienia nawrotów (2).

Leczenia dysfunkcji czaszkowo­‍‑żuchwowych mogą się podjąć certyfikowani fizjoterapeuci oraz lekarze, którzy ukończyli specjalistyczne szkolenia z zakresu terapii manualnej. Poniżej przedstawiono najpopularniejsze metody stosowane w leczeniu dysfunkcji narządu żucia. Wszystkie je łączy manualne podejście do pacjenta oraz wspólny cel. Różnią się założeniami oraz metodyką wykonywania technik.

Metoda Lewita – jest to jedna z najstarszych metod terapii manualnej, funkcjonujących w Polsce. Polega na stosowaniu pasywnych i aktywnych technik mobilizacji i manipulacji w celu przywrócenia prawidłowego funkcjonowania stawów kręgosłupa i stawów obwodowych (3).

Terapia tkanek miękkich (masaż tkanek głębokich) jest kolejną metodą, która polega na umiejętnym wykorzystaniu licznych technik manualnych w celu usunięcia napięć i dysfunkcji w obrębie tkanek miękkich i układu mięśniowo­‍‑powięziowego. Sposób ich wykonywania jest bezbolesny i łagodny oraz bezpieczny dla pacjenta, mimo że dotyczy tkanek położonych głębiej. Riggs definiuje masaż tkanek głębokich jako „zrozumienie warstw ciała i możliwości pracy z tkanką w tych warstwach zmierzającej do rozluźnienia, wydłużenia i uwolnienia utrzymujących się wzorców nieprawidłowych napięć w możliwie najbardziej skuteczny i energooszczędny sposób” (4).

Terapia powięziowa – jedna z najnowszych metod medycyny manualnej, której głównym założeniem jest poprawa wewnętrznej ruchomości tkanek miękkich, szczególnie powięzi. Przykładem może być koncepcja Anatomy Trains (KMI – kinesis myofacial integration), w której dużą rolę przykłada się do pracy z powięzią. Można tu wskazać np. technikę uwalniania mięśniowo­‍‑powięziowego, którą stosuje się w terapii mięśni żwaczy (5).

Metoda CRAFTA (Craniofacial Therapy Academy) – nowatorska metoda terapii manualnej, zajmująca się przede wszystkim problemami bólowymi głowy i dysfunkcjami w obrębie stawów skroniowo­‍‑żuchwowych. Metoda obejmuje dokładne badanie, leczenie oraz autoterapię całego systemu czaszkowo­‍‑żuchwowego (obszaru stawów skroniowo­‍‑żuchwowych, czaszki, układu nerwowego oraz innych struktur anatomicznych mogących brać udział w problemie pacjenta).

Twórca metody von Piekartz rozróżnia cztery źródła dysfunkcji w obrębie czaszkowo­‍‑twarzowym: czaszkowo­‍‑szyjne, czaszkowo­‍‑twarzowe, czaszkowo­‍‑żuchwowe oraz układ nerwów czaszkowych, które są punktem wyjścia do dalszej oceny problemu pacjenta (6).

Metoda Kaltenborna­‍‑Evjentha, szeroko rozpowszechniona w Polsce. Jej podstawowym założeniem jest uznanie zaburzeń ślizgu między dwoma członami tworzącymi staw za pierwotną i najważniejszą przyczynę zaburzeń jego funkcji. Manualne mobilizacje stawów przeprowadza się, wykonując tylko w ruchy translatoryczne, tj. trakcję – prostopadle oraz ślizg – równolegle do płaszczyzny leczniczej (2).

Metoda Mulligana, wywodząca się z Nowej Zelandii jest kolejną metodą terapii manualnej. Nowatorskie podejście jej koncepcji polega m.in. na połączeniu ruchu biernego wykonywanego przez terapeutę i ruchu czynnego wykonywanego przez pacjenta. Stosowane techniki terapeutyczne są oryginalne i jedyne w swoim rodzaju, dlatego że są połączeniem technik ślizgowych z przedłużoną fazą docisku pod koniec zakresu ruchu, podczas gdy pacjent wykonuje ruch w kierunku bolesnego odcinka (7).

Terapia czaszkowo­‍‑krzyżowa (craniosacral therapy) – odznacza się dość swoistym podejściem. Oprócz znaczenia anatomii i biomechaniki w leczeniu dysfunkcji, wpływ na zdrowie ma w niej jeszcze „coś”, co zostało nazwane „tchnieniem życia”. Jest to metoda oparta na rytmie kranio­‍‑sakralnym, czyli rytmie produkcji i absorpcji płynu mózgowo­‍‑rdzeniowego.

Terapeuta za pomocą lekkiego dotyku wyczuwa nieprawidłowe napięcia tkanki, nie tylko w obrębie czaszki, kręgosłupa i miednicy, ale pośrednio również w całym ciele, wykorzystując zjawisko wzajemnych napięć tkankowych w układzie mięśniowo­‍‑powięziowym. Rozluźnianie powięzi oraz opony twardej rdzenia kręgowego i mózgu, wyściełającej wnętrze czaszki i kanał kręgowy powoduje normalizację napięcia w układzie kostnym, mięśniowym i powięziowym.

Nikubonyad opisuje wpływ terapii czaszkowo­‍‑krzyżowej na zaburzenia stawów skroniowo­‍‑żuchwowych. Z badań wynika, że pod wpływem kilku spotkań terapeutycznych następuje całkowite zniesienie bólu oraz dyskomfortu, stres zostaje zlikwidowany, natomiast zakres ruchomości w obrębie stawów nie ulega zmianie (8).

Techniki osteopatyczne – opierają się na holistycznym, czyli całościowym, podejściu do człowieka i jego problemu, traktując każdą osobę indywidualnie. Przez oddziaływanie na układ mięśniowo­‍‑szkieletowy, narządy wewnętrzne, czaszkę i tkanki miękkie przywracają równowagę oraz tworzą warunki ułatwiające proces zdrowienia. Leczenie osteopatyczne charakteryzują delikatne techniki manipulacyjne, które są mniej inwazyjne niż inne zabiegi i indywidualnie przystosowane do jakości tkanki w celu utrzymania lub przywrócenia cyrkulacji płynów ustrojowych (9).

Przykładem terapii osteopatycznej stosowanej w leczeniu dysfunkcji czaszkowo­‍‑żuchwowych jest współdziałanie osteopaty Thomasa i stomatologa Georga Kałużnych. Zwracają oni uwagę na istotę współpracy stomatologów i ortodontów z terapeutami manualnymi. Główną ideą leczenia osteopatycznego jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, normalizacja napięcia mięśniowego oraz wyhamowanie pamięci zgryzu i sprowadzenie tym samym do zgryzu morfologicznego. Ma to szczególne zastosowanie w leczeniu szyną zgryzową, przed kontrolą zgryzu u dentysty.

Wszystkie zabiegi manualne łączy jeden wspólny cel – przywrócenie równowagi w narządzie ruchu. W tym celu terapeuta w zależności od przyczyny dolegliwości (staw, mięsień, ścięgno, nerw, więzadło) stosuje odpowiednią metodę leczenia. W obrębie narządu żucia i okolicznych struktur wykonuje się następujące rodzaje technik manualnych:

mobilizacje stawu
mobilizacje tkanek miękkich, w tym neuromobilizacje
manipulacje
terapię punktów spustowych
poizometryczną relaksację mięśni
masaż tkanek głębokich

Mobilizacja stawu polega na przesuwaniu względem siebie powierzchni stawowych za pomocą ślizgu, trakcji, kompresji, bez przekraczania fizjologicznego zakresu ruchu. Celem mobilizacji jest zmniejszenie ciśnienia wewnątrzstawowego oraz zwiększenie zasięgu ruchu w obrębie stawu. Delikatna dystrakcja może być pomocna w przypadku adhezji oraz dyslokacji krążka stawowego, a także stosowana w celu zmniejszenia aktywności mięśni żucia.

Dystrakcję stawu (ryc. 1) przeprowadza się, umieszczając kciuk w jamie ustnej pacjenta na zębach bocznych, podczas gdy pozostałe palce obejmują żuchwę. Ważne jest, aby technika nie generowała bólu (10). Podczas mobilizacji stawu skroniowo­‍‑żuchwowego można wykonać następujące ruchy: doogonowy, doczaszkowy, dobrzuszny (posterior­‍‑anterior), dogrzbietowy (anterior­‍‑posterior), poprzeczny doboczny oraz poprzeczny doprzyśrodkowy. Kolejne fotografie przedstawiają mobilizację stawu techniką zewnątrzustną – ruch poprzeczny doprzyśrodkowy (ryc. 2) oraz techniką wewnątrzustną ruchem dobrzusznym (ryc. 3).

Mobilizacja tkanek miękkich jest to praca w obrębie mięśni, ścięgien, więzadeł, punktów spustowych, nerwów obwodowych, wykorzystująca różne techniki terapeutyczne, np. głęboki masaż tkanek, terapię punktów spustowych, mobilizację sfer komórkowo­‍‑bólowych tkanki podskórnej twarzy (przesuwanie między palcami fałdu skórnego twarzy metodą Kiblera, przedstawioną na ryc. 4) (11). Na fotografiach zaprezentowano różne techniki mobilizacji tkanek miękkich w obrębie narządu żucia, w tym techniki zewnątrzustne (ryc. 5, 6, 7) oraz wewnątrzustne (ryc. 8, 9, 10).

Neuromobilizacja to odmiana mobilizacji tkanek miękkich, która służy przywracaniu prawidłowej ruchomości nerwów. U pacjentów z dysfunkcjami narządu żucia stosuje się terapię w obrębie nerwów czaszkowych.

Manipulacja – tak nazywa się bardzo szybki manewr, polegający na pchnięciu jednego odcinka ciała, podczas gdy drugi jest ustabilizowany. Towarzyszy temu często trzask, a efektem jest natychmiastowa poprawa ruchomości i ustąpienie odruchowego napięcia mięśniowego. Manipulacje stawów skroniowo­‍‑żuchwowych są stosowane w rzadkich przypadkach, jednak manipulacje w obrębie kręgosłupa szyjnego mogą przynieść pozytywne efekty u osób z dysfunkcjami narządu żucia.

Terapia punktów spustowych (trigger points) – wykorzystuje różne formy ucisku i ruchów we wrażliwych miejscach w obrębie brzuśca mięśniowego lub powięzi mięśnia. Punkt spustowy jest to wrażliwy punkt w mięśniu, obszarze mięśniowo­‍‑ścięgnistym lub w więzadle odznaczający się bólem przeniesionym do okolicy objawowej. Celem terapii jest uwolnienie od bólu i poprawa zaburzonych wzorców ruchowych. Punkty spustowe pojawiają się w mięśniach narażonych na długotrwałe przeciążenia, często na skutek stresu, przemęczenia, bruksizmu, urazów i mikrourazów. Rycina 11 przedstawia przykład terapii na punkcie spustowym w okolicy przyczepu mięśnia skroniowego na wyrostku dziobiastym. W dysfunkcjach narządu żucia terapię można stosować w obrębie całego układu mięśniowo­‍‑powięziowego w obrębie głowy i szyi (12, 13).

Poizometryczna relaksacja mięśni (PIR) – jedna z technik energii mięśniowej (MET), która wykorzystuje zjawiska pobudzania i hamowania mięśniowego, stosowana przede wszystkim w przypadku mięśni o wzmożonym napięciu mięśniowym (3). Przykładem może być poizometryczna relaksacja mięśnia czworobocznego, zobrazowana na rycinie 12. Dokładna metodyka wykonywania techniki została przestawiona poniżej w rozdziale Autoterapia.

AUTOTERAPIA

Pod pojęciem autoterapii kryje się terapia uzupełniająca oraz profilaktyka, która jest równie istotna. Terapię uzupełniającą stanowi odpowiedni pokaz ćwiczeń domowych, natomiast profilaktyka oznacza porady ergonomiczne, czyli dokładne instrukcje dotyczące unikania pewnych ruchów, a także uwzględniające utrzymywanie prawidłowej pozycji ciała (3).

Wiele z zabiegów na tkankach miękkich pacjent jest w stanie wykonać samodzielnie. Ćwiczenia wykonywane w domu przez pacjenta mają na celu podtrzymanie efektu terapeutycznego, uzyskanego w gabinecie przez terapeutę. W literaturze opisano wiele technik autoterapii, a należą do nich: ćwiczenia czynne, rozciągające (skóry, fałdu tkanki podskórnej, przykurczy mięśniowych), izometryczne, poizometrycznej relaksacji mięśni (PIR), rytmicznej stabilizacji, postawy ciała. Dobór ćwiczeń jest uzależniony od zaburzenia i dolegliwości pacjenta oraz od celu, jaki chce się uzyskać.

W pracy postanowiono przedstawić technikę wykonywania ćwiczeń izometrycznych oraz poizometrycznej relaksacji mięśni (PIR), często wykorzystywanych w dysfunkcjach układu ruchowego narządu żucia.

Ćwiczenia izometryczne są oparte na koncepcji odruchowej relaksacji czy też odwrotnej inhibicji, w której wykorzystuje się opór przykładany z zewnątrz. Ćwiczenia polegają na czynnym napięciu mięśni przez pacjenta, ale bez zmiany długości tego mięśnia. Przykładem jest praca na mięśniach odwodzących i przywodzących żuchwę.

Gdy przyłożymy opór pod brodę i wykonamy próbę otwierania ust, aktywacji ulegną mięśnie odwodzące, natomiast mięśnie przywodzące się rozluźnią (ryc. 13). Czas trwania ćwiczenia to ok. kilka sekund. Okeson zaleca stosowanie sześciu sesji ćwiczeniowych dziennie, w której przypada dziesięć prób otwarcia ust z oporem (10). Na fotografiach poniżej przedstawiono przykłady stosowania ćwiczeń izometrycznych (ryc. 14, 15).

Technika poizometrycznej relaksacji mięśni (PIR), jak wspomniano, jest stosowana w autoterapii. W metodzie tej wykorzystuje się wysiłek pacjenta w celu likwidowania zaburzeń w obrębie tkanek miękkich. Metoda PIR to rozciąganie mięśni, opierające się na fizjologicznych mechanizmach zachodzących w mięśniach podczas ich pracy. Celem PIR jest przede wszystkim zwiększenie zakresu ruchu w stawie, zmniejszenie napięcia mięśni i redukcja bólu. Lewit uważa tę etodę za niezastąpioną w rozluźnianiu przykurczy mięśniowych, szczególnie z współistnieniem punktów spustowych. Technikę wykonuje się przede wszystkim w obrębie mięśni żwaczy, nad­‍‑ i podgnykowych oraz mięśni szyi (ryc. 16, 17, 18).

Zabieg poizometrycznej relaksacji mięśni wykonuje się według ściśle określonych zasad:
wybranie luzu tkankowego i uzyskanie bariery (mięsień należy ułożyć tak, aby uzyskać maksymalne rozciągnięcie), wykonanie czynnego przeciwoporu przez pacjenta, z ok. 30% siły przez 10 sekund, w fazie wydechu pacjent stara się rozluźnić; faza relaksacji (moment rzeczywistego rozluźnienia mięśnia) trwa od kilku do 30 sekund.

Cały cykl powtarza się od 3­‍ do 5 razy (3). Opór może być przykładany przez terapeutę lub przez pacjenta w formie autoterapii.

Terapia manualna pełni kluczową rolę w leczeniu dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia. Jest ona niestety jeszcze mało rozpowszechniona wśród stomatologów i lekarzy innych specjalności. Wynika to niewątpliwie z niewielkiej dostępności literatury fizjoterapeutycznej wśród lekarzy, a także małej liczby fizjoterapeutów znających dogłębnie specyfikę leczenia tego układu. Wskazania do terapii manualnej stanowią:

ból lub dyskomfort w obrębie stawów skroniowo­‍‑żuchwo-wych, mózgoczaszki i twarzoczaszki
bóle i zawroty głowy
ból kręgosłupa szyjnego
bruksizm/bruksomania, czyli zaciskanie zębów i (lub) zgrzytanie zębami oraz związane z tym starcie powierzchni zębowych, ubytki klinowe szkliwa
stany napięcia i przemęczenia mięśni żucia oraz kręgosłupa szyjnego
trzaski/trzeszczenia lub przeskakiwania w stawach skroniowo­‍‑żuchwowych
ból ucha, zaburzenia słuchu, szumy uszne
szczękościsk
ból oka, łzawienie w okolicy kąta wewnętrznego oka
zbaczanie żuchwy podczas ruchu otwierania
ograniczona ruchomość żuchwy
neuralgie nerwów czaszkowych
niedowłady/porażenia nerwów czaszkowych
bóle zębów – bez przyczyny stomatologicznej
chrypka, „kluska w gardle”
pacjenci po leczeniu ortodontycznym z objawami zaburzeń
pacjenci po zabiegach chirurgii szczękowej
pacjenci, którzy wymagają przygotowania do zabiegów chirurgicznych
pacjenci, którzy wymagają przygotowania do rejestracji zwarcia przed zakładaniem szyn zgryzowych.

Przeciwwskazaniami do terapii są złamania, ostre stany zapalne, choroby nowotworowe, ciężka niewydolność krążenia.

Zaburzenia w obrębie narządu żucia dotyczą coraz większej liczby osób, a dysfunkcje występują często u osób młodych. Terapia manualna jest jedną z wielu metod leczenia dysfunkcji, ale ze względu na nieinwazyjność metody i szerokie zastosowanie warto ją włączyć w proces leczenia pacjenta. W kolejnej, trzeciej części artykułu zostaną omówione wybrane metody fizykoterapeutyczne, które mają szczególne znaczenie w schorzeniach układu stomatognatycznego.

Małgorzata Rakowiecka1, Magdalena Gębska2, Ewelina Żyżniewska­‍‑Banaszak2, Jacek Lewandowski1

1Katedra Rehabilitacji Narządu Ruchu Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Kierownik: dr hab. prof. AWF Jacek Lewandowski

2Samodzielna Pracownia Fizjoterapii i Odnowy Biologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
Kierownik: dr n. med. Ewelina Żyżniewska­‍‑Banaszak
 
     
Linki sponsorowane
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Nie możesz ściągać załączników na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  
Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Styl zmodyfikowany dla e-Masaz.pl, Mapa witryny, Regulamin forum

Wyszukiwanie w Google

Partnerzy forum
Gabinety masażu Kurs masaż tajski Fizjoterapia Rehabilitacja
Forum korzysta z plików cookies. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.
Kopiowanie materiałów bez zgody administracji zabronione. Administracja nie ponosi odpowiedzialności za treść wypowiedzi użytkowników oraz materiały przez nich przesłane. Witryna ma charakter informacyjny. Administracja nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody spowodowane wykorzystaniem przez użytkownika informacji zawartych na forum.
Strona wygenerowana w 0,06 sekundy. Zapytań do SQL: 13
Reklamy

Linki sponsorowane



Stoły do masażu

Stoły do masażu

Szkoła masażu

Masaż




Ostatnio na forum



Zapraszamy na FB