[administrator]

Słowo sauna, pochodzi z języka fińskiego. Oznacza ono „kąpiel", od wielu wieków szeroko rozpowszechnioną w Finlandii, gdzie niemal wszędzie, w pobliżu licznych jezior, rzek, na wybrzeżach bałtyckich zatok, można znaleźć małe, „kąpielowe" domki. Gdy ten rodzaj kąpieli upowszechnił się w innych krajach, zostało też z nim przyswojone określenie sauna.

W dzisiejszych czasach mówiąc o saunie, myślimy o drewnianej kabinie, która jest istotną i specyficzną częścią składową tego typu kąpieli. Użyte do wyposażenia sauny drewno, rozgrzane do niezwykle wysokich, typowych dla sauny temperatur od 60 do 100'C, nie oparzy nikogo. Jednocześnie, powietrze powinno pozostać suche tak, aby pot mógł zawsze odparować. Parowaniu towarzyszy efekt ochładzania, dzięki któremu skóra nie staje się zbyt gorąca. jest to mała drewniana chata z wysokim łóżkiem z desek i piecem, a wszystko to położone blisko jeziora lub zatoki morskiej. Gorące powietrze wewnątrz chaty umożliwia ogrzanie się, natomiast oziębienie ciała uzyskuje się na zimnym, świeżym powietrzu (przez płuca) i w zimnej wodzie.

Na ogół, sauny są budowane z bali o grubości 15 do 20 cm; jeżeli jest ona zbudowana z desek, to pokrywa się je cienką warstwą izolacyjną. Dawniej, chata do kąpieli składała się tylko z jednego pomieszczenia z gorącym powietrzem, ale obecnie najczęściej jest jeszcze oddzielne pomieszczenie do mycia oraz kabina do rozbierania się i odpoczynku po kąpieli. Nadal preferuje się ochładzanie ciała na zewnątrz chaty, gdzie ludzie siedzą na ławkach umieszczonych na świeżym powietrzu przed sauną, zanurzają się w wodzie jeziora lub morza albo też nacierają się śniegiem.

W drugiej fazie kąpieli następuje celowe ochładzanie rozgrzanego organizmu. Płuca są szybko chłodzone zimnym, świeżym powietrzem (kąpiel powietrzna), a skóra zimną wodą, czasami śniegiem. Sauna jest, zatem kąpielą z zastosowaniem kontrastowych środków: ogrzewania w gorącym i suchym powietrzu w kabinie sauny oraz chłodzenia zimnym, świeżym powietrzem lub zimną wodą. Dwie fazy kąpieli, tzn. ogrzewanie z poceniem się i zastosowane po nich celowe ochładzanie ciała, nazywane są często etapem. Kąpiel w saunie powinna składać się przynajmniej z jednego etapu. Osoby, przyzwyczajone do korzystania z sauny zwykle powtarzają etap trzykrotnie. Jeżeli taka kąpiel przebiega spokojnie i bez zakłóceń to trwa od półtorej do dwóch godzin.

W saunach publicznych miejsca do wstępnego umycia się oraz do ochładzania się są oddzielone, a natryski z ciepłą wodą są umieszczone w specjalnym pomieszczeniu do wstępnego mycia, (w którym jest zawsze bardzo ciepło i jest ono starannie wentylowane). Uzupełnia je pokój do wypoczynku i zwykle także pokój do masażu. Wiele już zainstalowanych większych saun publicznych posiada dwa oddzielne pomieszczenia: dla wspólnej kąpieli kobiet lub mężczyzn i wspólny dla par. W przypadku, gdy jest tylko jeden oddział, wyznacza się godziny kąpieli, oddzielnie dla pań i dla panów, jak i dla par mieszanych.

Dobrze zorganizowana sauna "mieszana", która odpowiada także wymaganiom estetycznym, posiada oddzielne pomieszczenia do rozbierania się, mycia, oraz oddzielne toalety, natomiast inne urządzenia funkcyjne są wykorzystywane łącznie.

Sauny są wyposażone w drewniane ławki ustawione jedna nad drugą na dwóch lub trzech poziomach. Odległość najwyżej umieszczonej ławki od drewnianego sufitu wynosi około 1 metr. Ławki są tak zbudowane ze szczebli, aby powietrze ochłodzone ciałem korzystającego mogło spływać na podłogę szczelinami pomiędzy szczeblami. Jeżeli zastosowana jest właściwa wentylacja, to powietrze to jest usuwane na zewnątrz z dolnych obszarów pomieszczenia. Świeże powietrze jest wprowadzane z zewnątrz na dole pomieszczenia lub do pieca tak, aby mogło się ogrzać do temperatury powyżej 100'C i następnie wznosi się pod sufit.

Dla utrzymania prawidłowego procesu wentylacji, zaleca się używanie do siedzenia lub leżenia na ławkach ręcznika, który pochłania pot i zapobiega wsiąkaniu potu w drewno. Należy jednak zwrócić uwagę, że cała powierzchnia ławki nie może być szczelnie przykryta wielkimi ręcznikami. W dzisiejszych czasach większość saun jest wyposażona w piec elektryczny. Zazwyczaj umieszcza się tam także odpowiednią ilość kamieni typu granit, które zwilżane wodą natychmiast ją odparowują.

Korzystanie z sauny polega na przemiennym nagrzewaniu ciała i jego oziębianiu - co najmniej dwa lub trzy razy. Mówi się wtedy, że przechodzimy przez etapy sauny:

Etap 1 Przygotowanie

rozebranie się
WC
prysznic i osuszenie się
Etap 2 Kąpiel

gorąca kąpiel stóp
sauna 8 - 15 min.
szybkie przemywanie zimną wodą
wyjście na świeże powietrze (oddychanie)
zastosowanie zimnej wody (polewanie wodą + zanurzanie)
gorąca kąpiel stóp (na siedząco) od 5 do 12 minut
Etap 3 Zakończenie

odpoczynek na leżąco, jeżeli odczuwamy taką potrzebę.
ubieranie się
Z sauny najlepiej korzystać zupełnie nago, aby umożliwić dotarcie do skóry bez żadnych przeszkód, ciepłu promieniowanemu z gorących drewnianych powierzchni, z sufitu i ścian, jak i z pieca. Ubrania kąpielowe zatrzymują pot na ciele, co mogłoby podrażniać skórę i powodować egzemę. Dodatkowo stanowią one przeszkodę dla swobodnego odparowania wody z powierzchni skóry.

Przed opuszczeniem gorącego pomieszczenia powinno się usiąść (tak jak na krześle) w pozycji pionowej, aby krążenie mogło znowu dostosować się do tej pozycji. W przypadku, gdy podniesiemy się zbyt gwałtownie, skacząc z ławek w dół, może się zdarzyć, że krew "odpływa" i dochodzi do zawrotów głowy lub nawet do omdlenia. To właśnie, dlatego należy schodzić z ławek powoli i natychmiast iść na zimne świeże powietrze, ponieważ w tej fazie organizm pilnie potrzebuje tlenu, a otrzyma go szybko wtedy, gdy drogi oddechowe zostaną ochłodzone.

Bardzo ważne są dwa elementy kąpieli na świeżym powietrzu, szybki wydech (spokojny wdech) oraz marsz "w tą i z powrotem". Po kilku minutach, ale zanim poczuje się chłód, należy zastosować zimną wodę. Usuwa ona pot ze skóry, chłodzi oraz działa jako zimny bodziec. W najprostszy sposób można to zrobić przy pomocy węża, który może być także połączony z prysznicem. Polewanie zimną wodą należy jednak zawsze zaczynać z dala od serca ( stopy, nogi, ręce, ramiona, reszta ciała) w kierunku serca. Jeżeli nie ma przeciwwskazań to potem można zanurzyć się w zimnej kąpieli.

Jak często można korzystać z sauny? Niektórzy pacjenci mają przepisaną codzienną kąpiel ( jeden etap: ogrzanie i ochładzanie). Niektórzy sportowcy kąpią się w saunie dwa razy w tygodniu w celu podtrzymania kondycji. Wielu instruktorów sauny i masażystów kończy każdy dzień pracy kąpielą w saunie - podobnie jak fińscy farmerzy podczas żniw.

Ludzie, którzy są chorzy i powinni leżeć w łóżku, nie powinni korzystać z sauny. Pacjenci cierpiący na ostre choroby, zwłaszcza związane z występowaniem gorączki, ze stanami zapalnymi organów wewnętrznych, np. serca, naczyń krwionośnych, pacjenci z nie zupełnie wyleczoną gruźlicą płuc, pacjenci z nowotworami, pacjenci z chorobami spazmatycznymi, nie mogą korzystać z sauny. W pewnych przypadkach zależy to od ostrości przebiegu choroby, stopnia i stanu choroby, więc decyzje o pozwoleniu na korzystanie z sauny może podjąć tylko lekarz, który opiekuje się chorym.

W przypadkach, gdy np. wysokie ciśnienie krwi jest podatne na zmiany, gorąco sauny w połączeniu z ostrożnym ochładzaniem, ma dobroczynny wpływ redukujący ciśnienie. Zaburzenia krążenia obwodowego pod wpływem sauny mają tendencję do poprawy.

W przypadku (nie aktywnego) chronicznego reumatyzmu, jak i w przypadku reumatyzmu mięśni, sauna poprawia, jak już wyjaśniono, mobilność i przynosi ulgę w bólu, to samo stosuje się do chorób stawów i schorzeń dysku międzykręgowego. Sauna redukuje podatność na zapalenie nerwu i lumbago.

Najwyższą wartość sauny, wśród szerokiego zakresu korzystnych efektów, widzi się w zmaganiu się organizmu z przedchorobowymi zmianami, pierwszymi zwiastunami choroby, które w pewnych warunkach mogą prowadzić bezpośrednio do zagrożenia chorobą.

autor: I.Fritzsche, W.Fritzsche

Źródło: spabiznes.pl, spasjonaci.pl
Autor: Jacek Głogowski