[massagewarsaw]

Więzadło właściwe rzepki stanowi końcowy fragment mięśnia czworogłowego, czyli największego i najważniejszego prostownika stawu kolanowego. Biegnie od wierzchołka rzepki w dół, przyczepiając się do kości piszczelowej na guzowatości piszczeli. Wyprost stawu kolanowego związany jest z napięciem mięśnia czworogłowego, rzeniesieniem siły na podudzie i stabilizacją kolana podczas ekscentrycznego hamowania w chodzie.

Objawy typowe dla „kolana skoczka” to ból poniżej rzepki pojawiający się podczas czynnego wyprostu kolana, schodzenia ze schodów, przysiadu czy podskoku, uczucie pełności kolana. Widoczna jest asymetria obrysu rzepek, może pojawić się obrzęk, dochodzi do osłabienia siły mięśnia czworogłowego.

Na podstawie rozległości i czasu występowania dolegliwości wyróżnia się 4 stopnie uszkodzenia:

ból występuje po wysiłku

ból pojawia się przed i po wysiłku, ustępuje po rozgrzewce

ból występuje podczas całej aktywności fizycznej, treningu

ból utrzymuje się cały czas, może prowadzić do zerwania więzadła rzepki

Dysfunkcja ta dotyczy sportowców, których aktywność wiąże się z wykonywaniem dużej ilości wyskoków oraz lądowań czyli siatkarzy, koszykarzy, piłkarzy ręcznych, skoczków narciarskich, jak również biegaczy. Długotrwałe obciążenia więzadła rzepki podczas lądowań powodują mikrourazy w dystalnej części rzepki, co w konsekwencji prowadzi do przeciążenia i neowaskularyzacji (tworzenia nowych naczyń krwionośnych) tego obszaru.

Do czynników ryzyka zaliczamy:

zły dobór obciążeń treningowych

nierównowagę siły mięśni kończyny dolnej (mięśnie kulszowo-goleniowe, przywodziciele, mięśnie podudzia, mięśnie pośladkowe)

zaburzenia biomechaniki kończyny dolnej (asymetria długości kończyn, asymetria ustawienia rzepek, przodopochylenie miednicy)

słabą stabilizację centralną.

Badanie kliniczne obejmuje badanie palpacyjne proksymalnej części więzadła z jednoczesnym przodopochyleniem rzepki, można posłużyć się również badaniem USG oraz MRI ukazującym zmiany degeneracyjne w więzadle, oraz jego pogrubienie w proksymalnej części.

Najskuteczniejszą metodą leczenia jest leczenie zachowawcze. W pierwszym etapie kontuzji zastosowanie ma protokół PRICE.

P – ochrona – przed dalszym obciążaniem więzadła, zaniechanie czynności, które wywołują ból (skoków, przysiadów, lądowań)
R – odpoczynek – ograniczenie aktywności do takich, które nie obciążają SRU
I – lód – 5 x dziennie po 15 minut
C – kompresja – bandażem lub opaską, aby zapobiec obrzękowi
E – elewacja – uniesienie kończyny

Następne etapy leczenia obejmują:

wprowadzenie gimnastyki i strechingu m. czworogłowego, mięśni pośladkowych, kulszowo-goleniowych i mięśni podudzia

wprowadzenie ćwiczeń w bezbolesnym zakresie ruchu

ćwiczenia proprirecepcji

ćwiczenia stabilizacji centralnej w połączeniu z treningiem funkcjonalnym.

Najważniejszym etapem leczenia jest wprowadzenie treningu ekscentrycznego dla mięśnia czworogłowego. Pacjent wykonuje przysiad na chorej nodze z wykorzystaniem podwyższenia w postaci skośnego schodka, następnie wprowadza się utrudnienie w postaci dodatkowego obciążenia. Trening rozpoczyna się od płynnych ruchów i pracy w łańcuchach zamkniętych (np. z wykorzystaniem suwnicy) kolejno wprowadzając ćwiczenia przygotowujące do pracy typowo funkcjonalnej jak skipy, skoki oraz ćwiczenia plyometryczne.

Trening prowadzony w sposób intensywny, trwa do 12 tygodni i prowadzi do całkowitego cofnięcia objawów oraz powrotu do swojej aktywności. Jeśli w ciągu 5 miesięcy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, stosuje się leczenie operacyjne obejmujące artroskopowe nawiercanie więzadła, przecinanie troczków rzepki i usuwanie martwiczych elementów.

Działaniami prewencyjnymi w przypadku tej dysfunkcji są:

prawidłowo dobrane obuwie treningowe

rozgrzewka ze szczególnym uwzględnieniem poprawy elastyczności i ukrwienia mięśnia czworogłowego

właściwy dobór obciążeń treningowych

trening koordynacyjno – stabilizacyjny

trening sensomotoryczny z wykorzystaniem niestabilnego podłoża

Autor: mgr Jarosław Lempek