[massagewarsaw]

Najważniejsze w leczeniu bólu kręgosłupa jest wyeliminowanie pierwotnej przyczyny bólu – dysfunkcji, która go powoduje, a nie tylko łagodzenie objawów.

Anatomia kręgosłupa

Kręgosłup to 33 lub 34 kręgi zbudowane z trzonów kręgowych, łuków wyrostków, połączone krążkami międzykręgowymi oraz stawami międzywyrostkowymi. Kostne elementy kręgosłupa oraz dyski międzykręgowe utrzymywane są przez więzadła kręgosłupa.

Kręgosłup w warunkach prawidłowych posiada naturalne krzywizny: lordozę lędźwiową i szyjną (wypukłością skierowane do przodu) oraz kifozę piersiową (z wypukłością w kierunku przeciwnym). Krzywizny spełniają rolę amortyzatora, redukują siły działające osiowo oraz istotnie wpływają na wytrzymałość kręgosłupa. Przy prawidłowo wykształconych krzywiznach kręgosłup jest przynajmniej dziesięciokrotnie bardziej wytrzymały niż kolumna prosta.

Krążek międzykręgowy stanowi połączenie kręgów pomiędzy ich trzonami. W każdym krążku wyróżniamy: pierścień włóknisty, jądro miażdżyste oraz blaszki graniczne.

Przyczyny bólów kręgosłupa

Niewłaściwa budowa fizjologiczna ciała czy kręgosłupa, mało aktywny tryb życia, a także uraz lub choroba mogą powodować znaczne zmniejszenie przestrzeni międzykręgowych, co prowadzi do ucisku przemieszczonego jądra miażdżystego wewnątrz krążka międzykręgowego (dysku) – najczęstszej przyczyny bólów kręgosłupa.

Skumulowane czynniki ryzyka: siedząca praca i brak ruchu powodują osłabienie mięśni i wiotczenie więzadeł odpowiedzialnych za utrzymywanie prawidłowej postawy i redukowanie obciążeń kręgosłupa. W efekcie tego coraz większe siły działają na struktury kręgosłupa, przybliżając nas coraz bardziej do poważnych uszkodzeń w jego obrębie i powodując zwiększanie się dolegliwości bólowych.

Rodzaje bólów kręgosłupa

Ogólnie rzecz biorąc, bóle kręgosłupa dzielimy na bóle specyficzne (jednostka medyczna np.: dyskopatia, uraz, złamanie kompresyjne, zmiany zwyrodnieniowe, osteoporoza, guzy, itp.) i niespecyficzne (pacjent odczuwa ból, ale w badaniu i diagnostyce nie stwierdza się u niego żadnej choroby ani dysfunkcji – dolegliwości są wynikiem przeciążeń wynikających z trybu życia i indywidualnych predyspozycji). Ze względu na czas trwania: bóle ostre, podostre i przewlekłe.

Diagnostyka

Przede wszystkim należy udać się do lekarza specjalisty rehabilitacji, ortopedy lub neurologa, który zbada Cię, zleci odpowiednią diagnostykę (RTG, MRI, tomografia), przeprowadzi wywiad i testy funkcjonalne, które pozwolą ocenić aktualny stan pacjenta, stopień dysfunkcji, pomogą dobrać odpowiednie sposoby leczenia i ćwiczenia oraz dokonać oceny postępów terapii.

Najważniejsze kwestie, na które lekarz szuka odpowiedzi to: - gdzie jest źródło bólu – mięśnie, stawy, nerwy? - co jest przyczyną bólu – uraz, przeciążenie, stan chorobowy, tryb życia? Na tej podstawie planowane jest adekwatne leczenie lub usprawnianie fizjoterapeutyczne.

Sposoby leczenia dolegliwości bólowych kręgosłupa

Tylko niewielki procent pacjentów z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa jest kierowany na zabieg operacyjny. Zdecydowana większość może jeszcze być leczona zachowawczo, tzn. przyczyny bólu są likwidowane dzięki pracy fizjoterapeuty z pacjentem (terapia manualna, kinezyterapia, fizykoterapia) i samodzielnej aktywności pacjenta w domu (kinezyterapia – leczenie ruchem). Najważniejszym celem, do którego dążą pacjent i terapeuta, jest usunięcie bólu i wyeliminowanie jego nawrotów, co bezpośrednio ma związek z profilaktyką chorób i dysfunkcji układu ruchu.

Terapia manualna

Polega na korygowaniu wadliwych ustawień na stawach międzykręgowych i w konsekwencji zmniejszenie ucisku na struktury nerwowe rdzenia kręgowego i uwolnienie pacjenta od bólu. Do zalet terapii manualnej należy skrócenie czasu leczenia, szybki powrót do pełnej sprawności, uniknięcie przewlekłej farmakoterapii oraz jej skutków ubocznych. Jest metodą nieinwazyjną i bezbolesną, o ile wykonywana jest przez kompetentnego terapeutę i w odpowiednich pozycjach. W terapii manualnej niezwykle ważna jest współpraca pacjenta z terapeutą, ponieważ to od niej zależy samopoczucie po zabiegu. Do 3-4 dni może wystąpić tzw. pierwotne pogorszenie, czyli nasilenie dolegliwości, tym mniejsze, im lepsza współpraca z terapeutą podczas zabiegu.

W jednej serii terapeutycznej wykonuje się 3 do 5 zabiegów, w odstępach od tygodnia do czterech w zależności od stanu pacjenta. Aby przygotować pacjenta do zabiegu, a potem utrwalić efekt i działać profilaktycznie, stosuje się masaże lecznicze, poizometryczną relaksację mięśni oraz ćwiczenia rozluźniające lub wzmacniające konkretne partie mięśni całego ciała. W zależności od potrzeb pomiędzy zabiegami wykonuje się zabiegi fizykalne mające na celu np. obniżenie napięcia mięśniowego Po uzyskaniu pierwotnej sprawności zabiegi powtarza się w celu utrwalenia efektu – częstotliwość ustala się indywidualnie, średnio 2-3 w roku.

Masaż medyczny

Lecznicze działanie masażu polega na oddziaływaniu na skórę, tkankę mięśniową, stawy i aparat więzadłowy, poprzez przyśpieszenie procesów biochemicznych, a w konsekwencji szybsze usunięcie produktów przemiany materii oraz dostarczenie substancji odżywczych.

Masaż ułatwia odpływ krwi żylnej zmniejszając opór krwi w tętnicach, przez co ułatwia pracę serca. Pod wpływem masażu polepsza się działanie układu oddechowego, co powoduje wzrost ilości krwi natlenionej i lepsze odżywienie mięśni, kości i stawów.

Masaż tensegracyjny

Polega na opracowywaniu nie pojedynczych, wybranych mięśni lecz całych grup mięśniowych, kości i ścięgien połączonych ze sobą zgodnie z zasada tensegracji. Po przez normalizacje napięcia mięśniowego uzyskujemy doskonałe efekty w likwidowaniu bólu.

Masaż tensegracyjny determinuje holistyczne podejście do pacjenta i jego ciała, ponieważ bazuje na świadomości połączenia wszystkich struktur w ciele i tego, że ból w jednej części ciała może oznaczać chorobę w całkiem innym, pozornie niezwiązanym rejonie (np. ból w okolicy krzyża często spowodowany jest napięciami przeniesionymi ze źle zrośniętej blizny po operacji wyrostka robaczkowego).

Kinezyterapia

Leczenie z wykorzystaniem różnych form ruchu. Intencją jest przywrócenie bezbolesnych ruchów kręgosłupa i kończyn, poprawa wydolności organizmu i wytrzymałości mięśni oraz kontrolowany spadek wagi ciała. Obejmuje również kształtowanie prawidłowych nawyków ruchowych. Stosowana jest w profilaktyce, rekreacji i rehabilitacji.

PNF

Celem tej terapii jest reedukacja ruchowa i działanie skierowane na zlikwidowanie indywidualnego problemu powstałego w wyniku urazu lub choroby. Wykorzystuje w tym celu ruchy trójpłaszczyznowe, czyli takie, jakie każdy człowiek wykonuje na co dzień. Takie podejście leczy układ ruchu i pobudza układ nerwowy i uczymy go poprawnego wzorca ruchu. Poprawa aktywności słabszych partii ciała osiągana jest w oparciu o zaangażowanie do pracy całych łańcuchów mięśniowych, pracę silniejszych mięśni współdziałających w ruchu, wykorzystanie silnych reakcji odruchowych. Metoda PNF jest bardzo skuteczna, ponieważ oparta jest na dokładnej analizie problemu i ukierunkowanym przebiegu leczenia.

Działanie jest bardzo szybko odczuwalne, a efekt widoczny po jednym lub kilku powtórzeniach. Dzięki wykorzystaniu silniejszych grup mięśniowych wspierających dany ruch, można uruchomić (dosłownie) mięśnie, które wcześniej pracowały słabo lub wcale.

Pobudzenie układu nerwowego i mięśniowego w jednym czasie powoduje dużo szybsza naukę schematu ruchu dzięki tworzeniu nowych powiązań nerwowych z jednoczesnym wzmacnianiem mięśnia.

Kinesiotaping

Inaczej plastrowanie. Specjalne taśmy przykleja się na skórę tak, aby wspomagały pracę mięśni, stabilizowały staw, rozluźniały tkanki miękkie, wspomagały pracę naczyń krwionośnych i limfatycznych, a także poprawiały elastyczność skóry i blizn. Obecność taśmy w niczym nie przeszkadza i nie ogranicza ruchów – odczuwalne jest jedynie lekkie „ciągnięcie” mięśni. Plaster nosi się od 3-7 dni.

Neuromobilizacje

Polegają na napinaniu nerwów poprzez odpowiednie ustawienie kończyny. Jest to terapia, w której działa się bezpośrednio na układ nerwowy, poprzez nacisk na nerw, w celu poprawienia jego ruchomości i elastyczności. Metoda nie obciąża fizycznie pacjenta, co pozwala na pracę w ostrych stanach, a jednocześnie mimo bezpośredniego oddziaływania na struktury nerwowe jest całkowicie bezbolesna. W szybki i skuteczny sposób niweluje patologiczne napięcia tkanek kurczliwych, znosi ból, normalizuje propriocepcję (czucie głębokie) oraz równowagę psychofizyczną.

Fizykoterapia

Laseroterapia jest metodą leczenia polegającą na naświetlaniu promieniami lasera miejsc na ciele człowieka, w których powstały dolegliwości lub schorzenia. Działanie wiązki lasera powoduje szybki wzrost aktywności procesów regeneracyjnych tkanek i komórek w miejscach przy powierzchni ciała. Magnetoterapia jest metodą leczenia polegającą na oddziaływaniu nasilonym polem magnetycznym w celu pobudzenia i stymulacji procesów regeneracji większości struktur biologicznych na całej głębokości tkanek.

Jak szybko wrócę do formy?

Jeśli będziesz sumiennie stosować się do zaleceń terapeuty, ćwiczyć samodzielnie w domu i zmienisz złe nawyki, Twój stan powinien systematycznie się poprawiać. Jeśli po kilku wizytach nic się nie zmianie, a czasem wręcz pogorszy, należy zweryfikować diagnozę i być może zmienić terapię. Optymalna ilość wizyt, po której można liczyć na poprawę i utrwalenie rezultatów to około 10 wizyt. Oczywiście w każdym przypadku terapia jest indywidualizowana. Najważniejsze, by słuchać zaleceń terapeuty.

autor: Ewelina Michalczyk