[administrator]

Udar mózgu jest to stan chorobowy, w którym występują nagle ogniskowe objawy neurologiczne w wyniku zaburzeń krążenia mózgowego (niedokrwienie, krwotok).
Ze względu na etiologię udary mózgu możemy podzielić na udary niedokrwienne które stanowi 80% wszystkich udarów i udary krwotoczne które stanowią zaledwie 20% wszystkich udarów.

Najczęstszymi objawami udaru mózgu jest nagłe wystąpienie:
• niedowładu lub porażenia mięśni twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała
• "znieczulenia" twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała
• zaburzeń mowy, z trudnościami w zrozumieniu słów oraz w wypowiadaniu się
• zaburzeń widzenia w jednym lub obu oczach
• zaburzeń chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy
• silny bólu głowy bez znanej przyczyny

Głównymi celami masażu po udarze mózgu są:
-pielęgnacja pacjenta
-poprawa krążenia
-usprawnienie pracy narządów ruchu
-poprawa czucia
- uelastycznienie tkanek
- niedopuszczenie do powstania odleżyn
-zapobieganie powstawaniu przykurczy stawowych
Diagnostyka pacjenta po udarze mózgu głównie polega na ocenie palpacyjnej tkanek. U pacjentów po udarze mózgu okolicą masowaną będzie ta część ciała która na skutek niedokrwienia bądź krwotoku została porażona.
Porażenie połowicze jest to porażenie spastyczne górnej oraz dolnej kończyny i czasami twarzy. Ponieważ tułów i przepona mają unerwienie obustronne, nie są poważnie dotknięte zmianami chorobowymi.
Porażenie połowicze występuje po przeciwnej stronie niż uszkodzenie mózgu.
Prawostronnemu porażeniu połowiczemu często towarzyszy afazja, czyli utrata zdolności mówienia.
Rzadko spotykamy lewostronne porażenie połowicze. Nie występują w nim zaburzenia mowy, jedynie u chorych leworęcznych, u których ośrodek mowy znajduje się w prawej półkuli.
.Głównymi przyczynami porażenia połowiczego są:
- krwotok do mózgu, zator lub zakrzep jednej z tętnic mózgowych,
- guzy lub stany zapalne mózgu,
-urazy i złamania czaszki.

OBJAWY PORAŻENIA LUB NIEDOWŁADU WIOTKIEGO
-Zniesienie odruchów w zajętej kończynie
-Obniżenie napięcia mięśniowego
-Zanik mięśni

OBJAWY PORAŻENIA LUB NIEDOWŁADU SPASTYCZNEGO
-Wzmożenie odruchów głębokich
-Zniesienie odruchów powierzchniowych
-Odruchy patologiczne
-Wzmożenie napięcia mięśniowego
-Współ-ruchy patologiczne




W przebiegu choroby (udar mózgu) możemy wyróżnić trzy okresy:
- okres ostry (od 3 do 9 dnia po udarze),
- okres kompensacji (od 10 dnia do 6 tygodnia po udarze),
- okres adaptacyjny (od 6 do 12 tygodnia po udarze).


Okres ostry

Udar charakteryzuje się wystąpieniem dużego krwotoku i nagłą utratą przytomności. W wyniku wylewu podnosi się ciśnienie wewnątrzczaszkowe, co zakłóca pracę całego mózgu. W czasie ataku twarz chorego ulega zaczerwienieniu, oddech staje się charczący, czasami nierównomiernie rozszerzają się źrenice a tętno jest mocne. Kończyny są całkowicie porażone i zwiotczałe. Z powodu rozstrojenia całego układu nerwowego wszystkie odruchy zostają zniesione. Po stronie zdrowej występuje silniejsze napięcie mięśni.

Okres kompensacji

Po reakcji organizmu na udar następuje przyspieszenie tętna i wzrost ciepłoty. Chory staje się niespokojny, nawet zamroczony. Stopniowo powracają odruchy po stronie zdrowej. Mięśnie, po stronie porażonej, ze stanu zwiotczenia przechodzą w stan zwany wczesnym stanem kurczowym, cofającym się niekiedy przed wystąpieniem późnego stanu kurczowego. Najcięższymi zmianami dotknięta jest kończyna górna, szczególnie ręka i palce. Głowa chorego ustawiona jest normalnie. Osłabione są mięśnie tułowia i brzucha.


Okres adaptacyjny

W okresie tym zaczynają powracać odruchy po porażonej stronie ciała. Kończyna górna układa się w przywiedzeniu, zgięta w stawie łokciowym, z nawróconym przedramieniem, zgiętym nadgarstkiem i palcami. Kończyna dolna jest usztywniona, nadmiernie wyprostowana w stawie kolanowym, stopa ustawiona w silnym zgięciu podeszwowym.
Najmniejsze jest porażenie nerwu twarzowego i ustępuje najwcześniej. Język chorego po wysunięciu zwraca się w stronę porażonej części ciała. Porażenie nie obejmuje żwaczy i zwieraczy.
Często występują zaburzenia czucia (szczególnie czucia postawy).
Podczas chodzenia chory pochyla się w kierunku zdrowej strony i przerzuca porażoną kończynę dolną półkolem do przodu, gdyż dzięki obu tym ruchom może - przy utraconej zdolności zginania w stawie biodrowym i kolanowym - oderwać opadającą stopę od ziemi.
W okresie późniejszym, poza wspomnianymi objawami, mogą wystąpić: ruchy mimowolne, zmiany troficzne skóry, drżenie porażonych kończyn, ruchy atetotyczne i zanik mięśni ręki.

Okres ostry

W tym okresie najważniejszą sprawą jest zapobieganie powstawaniu:
- odleżyn,
- powikłań krążeniowo-oddechowych,
- usztywnień i przykurczów w pozycjach nienormalnych (niefunkcjonalnych). Osiąga się to przez dbałość o higienę łóżka chorego i jego ciała oraz przez częstą (co 2-3 godziny) zmianę ułożenia pacjenta. W lżejszym przebiegu udaru dodatkowo można stosować ułożenie na chorym boku .

Masaż w okresie ostrym

Jeżeli stan zdrowia pacjenta pozwala, masaż można wykonywać już od 3-9 dnia po udarze przy akceptacji lekarza prowadzącego. Masaż w okresie ostrym powinien składać się z głaskania średniej mocy i głaskania mocnego w obrębie ręki i stopy oraz głaskania średniej mocy klatki piersiowej. Po kilku dniach można dołączyć delikatną wibrację w przestrzeniach międzyżebrowych.


Masaż w okresie kompensacji

W miarę poprawy stanu zdrowia pacjenta przy kolejnych zabiegach stopniowo zwiększamy obszar objęty masażem. Do masowanej ręki i stopy dołączamy przedramię i podudzie. Po kilku kolejnych zabiegach masażem obejmujemy również ramię i udo. W razie potrzeby dołączamy opracowanie twarzy, klatki piersiowej i grzbietu.
Cały czas wykonujemy masaż głęboki, ale lekki i w wolnym tempie.
Stosujemy: głaskania, delikatne rozcierania, ugniatanie podłużne, uciski jednoczesne.
Nieco mocniejszy masaż można wykonać przy opracowaniu kończyny górnej (mięśni naramiennego, nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, obłego mniejszego, trójgłowego ramienia, prostowników nadgarstka (promieniowego i łokciowego) oraz prostowników palców i kciuka) i kończyny dolnej (mięśni pośladkowego wielkiego, pośladkowego średniego, napinającego powięź szeroką, dwugłowego uda, półścięgnistego, półbłoniastego, prostowników palców i palucha oraz mięśni strzałkowych) Masaż klasyczny można wspomóc masażem punktów działających pobudzająco lub rozluźniająco na odpowiednie mięśnie i grupy mięśni kończyn w zależności od potrzeb.
W przypadku występowania przykurczy stawowych w obrębie stawu wykonuje się masaż który ma za zadanie zlikwidować przykurcz. W pierwszej kolejności pogłębiamy przykurcz w celu rozluźnienie mięśni i wykonujemy ogólny masaż rozgrzewający mięśni zginaczy i prostowników chorego stawu stosując głaskanie, rozcierania, ugniatanie i delikatną wibracje. Następnie rozciągamy przykurcz do momentu wystąpienia delikatnego bólu ( nie zawsze odczuwamy ból) i w takim ułożeniu przeprowadzamy masaż rozluźniający na grupie zginaczy stosując głaskanie i rozcieranie, a na mięśniach prostownikach wykonujemy energiczny i pobudzający masaż z zastosowaniem głaskania, rozcierania, ugniatania i silnej wibracji. Następnie wykonujemy masaż w okolicy stawu stosując masaż centryfugalny zbieżnie do szpary stawowej, wykonujemy głównie głaskania i rozcierania. Po masażu należy wcierać środek leczniczy ( np. przeciwbólowy) i przystąpić do ćwiczeń redresyjnych.

Trzeba pamiętać, że :

- nie wykonuje się masażu segmentarnego,
- nie wykonuje się głaskań odsercowych (mogą potęgować spastykę), - nie wykonuje się wibracji (każda wibracja w tej jednostce chorobowej potęguje spastykę),
- kończynę dolną masujemy zawsze o wiele słabiej niż kończynę górną (występuje skłonność do zakrzepowego zapalenia żył),
- mięśnie spastyczne masujemy o wiele słabiej niż ich antagonistów.

Masaż po udarze mózgu wg Walaszka


Uszkodzenie ośrodków i dróg korowo-rdzeniowych powoduje niedowład połowiczy albo porażenie połowicze po przeciwległej stronie ciała. Niekiedy do niedowładu kończyn dołącza się niedowład dolnej części twarzy oraz połowy języka. Najczęściej przyczyną niedowładu połowiczego są zmiany pochodzenia naczyniowego (np.krwotok) w okolicy torebki wewnętrznej. Niedowład połowiczy charakteryzuje zgięciowe ułożenie kończyny górnej i wyprostny kończyny dolnej.
Z chwilą cofania się niedowładu w pierwszej kolejności wracają ruchy kończyny dolnej a następnie kończyny górnej. Niedowład połowiczy często występuje z upośledzenia lub zniesienia czucia po stronie chorej.
Masaż wprowadzamy w 3-4 tygodniu choroby rozpoczynając od bardzo łagodnych ruchów na kończynie górnej i dolnej. W przypadkach w których występuje niedowład mięśni twarzy, po stronie chorej należy również przeprowadzić masaż tych mięśni. Przy masażu kończyny górnej trzeba dokładnie wymasować staw nadgarstkowy, łokciowy, ramienny. Mięśnie zginacze ręki masujemy delikatnie, rozluźniająco, z przewagą głaskania rozcierania, natomiast grupę prostowników ręki pobudzająco z przewagą rozcierania i ugniatania. Mięsień dwugłowy ramienia masujemy rozluźniająco (głaskanie, rozcieranie, delikatna wibracja), a mięsień trójgłowy ramienia pobudzająco (głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie). Przy masażu kończyny dolnej dokładnie rozcieramy staw skokowy i kolanowy. Mięśnie przedniej strony podudzia masujemy pobudzająco natomiast mięśnie tylnej strony podudzia (łydka) rozluźniająco. Na udzie przednią stronę masujemy rozluźniająco a tylnią pobudzająco. Przy niedowładach połowiczych zalecane jest przeprowadzenie masażu karku i obręczy barkowej oraz grzbietu po stronie chorej w celu poprawienia czucia.

Masaż twarzy

Zdarza się, że przy udarze mózgu niedowładem objęte zostają mięśnie twarzy które unerwione są przez nerw twarzowy.
Nerw twarzowy jest VII nerwem czaszkowym, który unerwia ruchowo wszystkie mięśnie mimiczne twarzy i głowy, a także mięsień szeroki szyi. Uszkodzenie nerwu twarzowego może być spowodowane nagłym oziębieniem twarzy, procesem zapalnym lub spowodowany urazem. Objawami porażenia lub niedowładu mięśni mimicznych twarzy po stronie uszkodzonej są: obniżenie kąta ust, niemożność domknięcia oka, zmarszczenie czoła, wyszczerzenia zębów, niemożność gwizdania i dmuchnięcia.
Przy jednostronnym porażeniu mięśni twarzy wykonujemy masaż po jednej stronie twarzy lecz nie jest błędem wykonywanie masażu po obu jej stronach.
Pacjent siedzi na krześle i opiera tył głowy o brzuch masażysty stojącego za nim.
Masaż mięśni twarzy składa się z :
- głaskania wargi dolnej i brody
- głaskanie wargi górnej
-głaskanie mięśnia okrężnego ust – masujemy stronami dłoniowymi III palców. Jeden palce krąży wokół ust w jedna stronę, drugi palec w stronę przeciwną. Palcami należy tak poruszać, by mijały się w kącikach ust, raz z jednej strony, raz z drugiej.
-głaskanie policzków
-głaskanie grzbietu nosa i brwi
- głaskanie mięśnia okrężnego oka – głaszczemy opuszkami III palców obu rąk wokół oczodołów. Kierunek głaskania zgodny z kierunkiem ułożenia brwi.
-głaskanie czoła
-rozcieranie- rozcieramy wargi dolną i górną, policzki, grzbiet nosa, brwi oraz czoło.
- ugniatanie- ugniatamy wargi dolną i górna, policzki i czoło.
- oklepywanie- oklepujemy policzki i czoło oraz dodatkowo wykonujemy oklepywanie kącików ust- oklepujemy opuszkami III palców górę, w skos, najpierw po jednej stronie, a potem po drugiej,
-oklepywanie nosa- opuszkami III palców obu rąk wykonujemy oklepywanie koniuszka nosa i grzbietu nosa.
-oklepywanie mięśnia okrężnego oka- masujemy opuszkami palców jednej ręki wokół oczodołu. Oklepywanie należy wykonywać, tak aby nie uderzać po gałce ocznej.
-wibracja policzków
-wibracja stabilna pod oczami- wykonujemy opuszką III palce, który przykładamy do kości jarzmowej pod okiem.
- głaskanie na policzkach i czole.
Podsumowanie

Należy pamiętać że udar mózgu to skomplikowane schorzenie i masaż klasyczny jest zabiegiem który ma wspomagać rehabilitacje ruchową a nie ją zastępować.

Źródło: kulturystyka-fizjoterapia.blogspot.com