[massagewarsaw]

Urazy kręgosłupa wynikają z bezpośredniego lub pośredniego działania siły zewnętrznej. Pośrednie działanie siły to zgniecenie, zgięcie lub nadmierne zgięcie, czasem wyprost lub nadmierny przeprost. Obrażenia kręgosłupa często wiążą się z uszkodzeniami rdzenia kręgowego oraz zaburzeniem jego funkcji. Ocenia się, że urazy kręgosłupa stanowią około 2-3% wszystkich wypadków sportowych. Następstwa w postaci przeciążeń i wtórnych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa u ludzi młodych, a nawet dzieci są regułą po pewnym okresie uprawiania sportu wyczynowego.

Leczenie złamania odcinka lędźwiowego zależne jest od tego, czy jest to złamanie, stabilne czy niestabilne. Złamania stabilne leczy się zachowawczo, poprzez odpowiednie unieruchomienie. Pacjent powinien leżeć w łóżku, aż do ustąpienia bólu. Po ok. tygodniu zakładany jest gorset ortopedyczny. Złamanie niestabilne wiąże się z ryzykiem uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Unieruchomienie w łóżku trwa 8-12 tygodni, po czym zakładany jest gorset ortopedyczny lub gipsowy, aż do uzyskania stabilności kręgosłupa. Po zdjęciu gorsetu, i wykonaniu zdjęcia rtg, które powinno ukazać że dany uraz w kręgosłupie ustąpiło, powinniśmy przejść do leczenia zachowawczego. Ponieważ poprzez gorset i zmniejszoną ruchomość w kręgosłupie, nasz gorset mięśniowy jest osłabiony, i głównym celem jest wzmocnienie mięśni, na tyle by zabezpieczyć nasze plecy przed kolejnymi urazami.

Wymaga to od nas przede wszystkim samodyscypliny i systematyczności, gdyż proces ten może być długi. Kontynuacją leczenia kręgosłupa powinna być rehabilitacja prowadzona pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty. Rehabilitacja prócz ćwiczeń powinna również obejmować leczenie uzupełniające takie jak: fizykoterapię, masaż, oraz pomocnicze oklejanie plastrami czyli kinesiotaping.

Jednak najważniejszym elementem leczenia są ćwiczenia, W początkowej fazie rehabilitacji najlepiej wykonywać z terapeutą delikatne ćwiczenia w odciążeniu, najlepiej na łóżku; ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia izometryczne mięśni kręgosłupa, ćwiczenia rozciągające oraz pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową.

Stopniowo wprowadza się ćwiczenia oporowe wzmacniające siłę mięśniową, poprawiające stabilizację oraz elastyczność tkanek miękkich. Na końcu stosujemy ćwiczenia całego tułowia, ogólnousprawniające, zwiększające siłę, kontrolujące ruch i pracę mięśni całego kręgosłupa oraz tułowia, poprawiające dynamikę ruchów wszystkich kończyn, najlepiej metodą PNF.

Dążymy do tego aby wszystkie ruchy kręgosłupa oraz kończyn były wykonane w pełnym zakresie ruchu nawet po przyłożeniu niewielkiego oporu. W momencie gdy możemy ćwiczyć samemu, musimy pamiętać by zachować ostrożność i bezpieczeństwo w trakcie ćwiczeń. Naszym celem jest wzmocnienie mięśni zarówno globalnych jak i lokalnych.

Z przykładowych ćwiczeń możemy wykonać:

1. Napinanie mięśni miednicy – nie napinając mięśni brzucha staramy się wyczuć i napiąć mięśnie miednicy, podczas tego ćwiczenia biodra zawijamy lekko do góry i staramy się aby nasz pępek przesunął się minimalnie w dół, w kierunku nóg. Poproście kogoś aby Was obserwował, sprawdzając czy wykonujemy ćwiczenie poprawnie. Kolejno mając napięte mięśnie miednicy nadal spokojnie oddychamy przy rozluźnionym mięśniu prostym brzucha. O napinaniu mięśni miednicy pamiętamy podczas wykonywania kolejnych ćwiczeń.

2. Przy napiętych mięśniach miednicy lekko podnosimy biodra do góry, nie za wysoko, cały czas oddychając, nogi zgięte, stopy oparte o podłogę, ręce wzdłuż ciała. Przytrzymujemy kilkanaście sekund i opuszczamy.

3. Przy napiętych mięśniach miednicy, jedną nogę odrywamy od ziemi i powoli przyciągamy do siebie, kolejno ją prostując. Nogę opuszczamy i powtarzamy na drugą stronę.

4. Kładziemy się przodem, dłonie układamy w taki sposób aby kciuki znajdowały się przy górnej części uszu, ręce blisko ciała. Kolana opieramy o ziemię i na przedramionach podnosimy tułów. Ciało tworzy prostą linię. Ważne, aby nie zadzierać głowy, nie podwijać jej pod siebie, nie wyginać pleców ani lędźwi w łuk. Utrzymujemy taką pozycję przez kilkanaście sekund i powoli wracamy do pozycji wyjściowej. Powtarzamy kilka razy.

5. Pozycja deski, w podporze na przedramionach, ciało tworzy prostą linię, po kolei unosimy lewą nogę i trzymamy nad ziemią przez kilkanaście sekund (nie za wysoko). Opuszczamy ją i ćwiczenie powtarzamy na drugą nogę. Przy tym ćwiczeniu pamiętamy aby kręgosłup i miednica pozostawały w pozycji wyjściowej, nie wyginamy i przechylamy ich na boki. Staramy się nimi nie skręcać. Zwracamy uwagę aby również ręce były równo obciążone, jeżeli dzieje się inaczej, staramy się obciążenie wyrównać.

6. Klęk podparty na rękach, ćwiczenie bardzo trudne, staramy się ponieść rękę i nogę znajdujące się po tej samej stronie ciała, staramy się jak najmniej przekręcać biodra i kręgosłup.

Podejmując się powyższych ćwiczeń pamiętajmy, że w żadnym ćwiczeniu nie powinniśmy odczuwać bólu. Należy rozróżnić ból kręgosłupa od bólu mięśni.

Monika Włodarkiewicz
Fizjoterapeuta