[massagewarsaw]

Wymarzony zawód dla tych, którzy lepiej czują się w sali gimnastycznej niż za biurkiem i lubią ludzi, także niepełnosprawnych, zniedołężniałych i chorych, bo z nimi najczęściej pracują. Jest jeszcze jeden atut - to zawód z przyszłością. Ludzie chcą być zdrowi i sprawni, no i coraz dłużej żyją. A to znaczy, że zawsze będą potrzebni ci, którzy pomagają im w osiągnięciu sprawności.

O zawodzie fizjoterapeuty mówi prof. dr hab. Jerzy Grossman z warszawskiej AWF.

Rehabilitacja, rekreacja, fizjoterapia, fizykoterapia, odnowa biologiczna, korektywa, balneoterapia, aktywizacja fizyczna - wszystkie te pojęcia mają swoje ścisłe definicje, w praktyce jednak używane są zamiennie i to nawet przez fachowców. Trudno przecież jednoznacznie oddzielić rehabilitację osób starszych od odnowy biologicznej, a odnowę od rekreacji czy fizjoterapii.

Balneoterapia uzdrowiskowa - to też odnowa biologiczna, a jeśli zaleca się pływanie w solance - może być traktowana jako fizjoterapia. Nie ma tu więc ostrych granic, zwłaszcza że w każdym przypadku chodzi o usprawnienie człowieka, zaktywizowanie go pod względem fizycznym, co zresztą aktywizuje również psychicznie.

Technik i magister

Kiedyś osobno kształciło się rehabilitantów i fizykoterapeutów. Pierwsi przygotowywani byli do pracy z ludźmi niepełnosprawnymi, drudzy umieli obsługiwać specjalistyczne urządzenia wytwarzające np. zmienne pole magnetyczne, zmienne prądy czy odpowiednie promieniowanie. Rehabilitanci byli magistrami, fizykoterapeuci - technikami. W ten sposób wyżej wykształceni rehabilitanci nie mieli prawa posługiwać się specjalistycznymi urządzeniami, nawet tak prostymi, jak lampa kwarcowa czy lampa emitująca promieniowanie podczerwone.

To leżało w gestii techników fizykoterapii. Był to podział sztuczny i całkowicie zbędny. Teraz podczas studiów na fizjoterapii studenci uzyskują wszechstronne uprawnienia, również do prowadzenia fizykoterapii.

Następna sprawa - nadal używa się terminu rehabilitant w odniesieniu do fizjoterapeuty, bo wszyscy przyzwyczaili się tak mówić i zresztą nie jest to jaskrawo sprzeczne z naukowym rozróżnieniem. Rehabilitacja jest jednak pojęciem znacznie szerszym. Zajmują się nią m. in. lekarze, psycholodzy, pedagodzy, socjolodzy. Natomiast fizjoterapia jest pojęciem nieco węższym. Chodzi tutaj o usprawnianie ruchem. Jednak dawne kierunki czy specjalizacje rehabilitacyjne nazywane są teraz w uczelniach fizjoterapią, choć w gruncie rzeczy kształci się takich samych specjalistów jak przedtem.

Do niedawna rehabilitanci nie mogli zajmować żadnych stanowisk kierowniczych. Większość z nich pracowało w placówkach służby zdrowia, ponieważ ich praca - usprawnianie - jest zarazem leczeniem. Ale obowiązywała zasada, że tylko lekarz ma prawo leczyć i to on właśnie obejmował stanowisko kierownicze. Przez ponad 30 lat pracowałem w Stołecznym Centrum Rehabilitacji i nieraz obserwowałem tego rodzaju konflikty.

Teraz to się zmieniło. Na oddziałach rehabilitacyjnych w szpitalach czy ośrodkach coraz częściej kierownikami są absolwenci akademii wychowania fizycznego i specjaliści w zakresie rehabilitacji mający na swym koncie istotne osiągnięcia. Przybywa doktorów habilitowanych i profesorów, którzy rozpoczynali swoje kariery od ukończenia studiów rehabilitacyjnych w AWF-ach.

Życiowa niepełnosprawność

Myślę, że nadchodzi czas zmian w fizjoterapii, bowiem rozszerza się pojęcie osoby niepełnosprawnej. Podam tu dość zaskakujący przykład. Na kongresie naukowym w Lizbonie gospodarze zawieźli nas na tamtejszy stadion. Chcieli pokazać, jak organizują zajęcia sportowe dla osób niepełnosprawnych. Okazało się, że są tam również ludzie zdrowi fizycznie, ale bezrobotni. Przywożono ich - tak samo jak inwalidów - bezpłatnymi autokarami, dawano całodzienne wyżywienie i organizowano im na stadionie różne zajęcia sportowe. Była to więc rehabilitacja ludzi niepełnosprawnych życiowo, bo bezrobotnych.

Warto zastanowić się, czy fizjoterapia, poprzez aktywizację fizyczną, przywracała bezrobotnym równowagę psychiczną, wiarę? A może to była tylko rekreacja, ot, taka zabawa na świeżym powietrzu? Odpowiedzi może być kilka, choć kierunek wydaje się być przesądzony.

Jako reprezentant uczestniczę Polski w Radzie Europejskich Uniwersytetów, pod auspicjami której pracownicy naukowi z ponad 20 krajów przygotowują program w zakresie przystosowawczej aktywności fizycznej. Wszyscy dążą do stworzenia takiego programu kształcenia, w którym fizjoterapia będzie połączona ze sportem i rekreacją ludzi niepełnosprawnych, a także z rehabilitacją psychologiczno-pedagogiczną.

To nie są proste sprawy. Wiadomo, że na przykład człowiek sparaliżowany po udarze - a takie nieszczęścia zdarzają się również dwudziestokilkulatkom i trzydziestolatkom - potrzebuje wielostronnej pomocy medycznej, psychologicznej, fizjoterapeutycznej oraz edukacyjnej. I jeśli każdy specjalista będzie pilnował tylko swojego podwórka - pacjent może stracić wszelką chęć do życia. Zawód fizjoterapeuty jest więc ważnym elementem w całym procesie doprowadzenia chorego do zdrowia.

Zawód z przyszłością

Studia z fizjoterapii cieszą się zainteresowaniem, choć nie są łatwe. Organizuje się je w różnych formach, których nie chciałbym tu oceniać. Źle by jednak było, gdyby fizjoterapeuta po studiach licencjackich posiadał umiejętności i wiedzę zaledwie na poziomie technika. To byłby stracony czas i pieniądze. Dobrze wykształcony fizjoterapeuta jest przygotowany do pracy w kilku pokrewnych zawodach, co - przy obecnym bezrobociu - ma duże znaczenie.

Może prowadzić - poza fizjoterapią - fizykoterapię, zajęcia rekreacyjne dla dzieci, młodzieży, dorosłych i osób starszych, korektywę w przedszkolach i szkołach, zajęcia sportowe z niepełnosprawnymi.

Jest to na pewno zawód przyszłościowy. Ludzie chcą być zdrowi i sprawni, ma to istotny wpływ na ich kariery zawodowe.

Perspektywy 4/2001

[massagewarsaw]

12 lat po artykule, a zapotrzebowania na fizjo nadal ni ma.

ekonomia jest bardziej skomplikowana, niz statystyki demograficzne i szczere zyczenia oswieconych. Jest jeszcze globalny kryzys kapitalizmu i potrzeby chorych i w podeszlym wieku schodza na ostatni plan