[massagewarsaw]

Stosowanie ortez to temat rzeka. W dzisiejszych czasach ich dobieranie oraz prawidłowe zastosowanie stało się wręcz oddzielnym działem fizjoterapii. Ale czy faktycznie współczesne ortezy mają tyle zastosowań, ile podają ich producenci? Czy są one konieczne we wszystkich przypadkach bólu, urazów oraz zabiegów operacyjnych? Czy warto inwestować w nie często niemałe pieniądze? Po krótce postaram się rozwiać najczęstsze wątpliwości co do zdrowotnego wpływu stabilizatorów na przykładzie stawu kolanowego.

Rodzaje stabilizatorów.

Aktualnie na rynku medycznym można znaleźć tysiące ortez przeznaczonych dla stawu kolanowego. Jak się w tym połapać? Który stabilizator wybrać, aby nie okazało się, że wyrzuciliśmy w błoto nawet kilkaset złotych? Otóż ja osobiście podzieliłbym je wszystkie na trzy główne grupy:

Stabilizatory miękkie.

Ściągacze elastyczne, miękkie ortezy zapinane na rzepy lub wciągane po prostu przez stopę do wysokości kolana. Bardzo często stosowane po drobnych urazach lub doraźnie przy nieokreślonych bólach. Do kupienia w każdej aptece, czy sklepie rehabilitacyjnym.

Stabilizatory twarde.

Dające więcej wsparcia i stabilizacji stawu kolanowego niż ortezy miękkie. Często zapinane na rzepy, z dodatkowymi elementami usztywniającymi w swej konstrukcji. Niektóre z nich dają możliwość ruchu w wyznaczonym zakresie i określonej płaszczyźnie, inne maksymalnie ograniczają mobilność stawu na przykład po poważnym urazie lub zabiegu operacyjnym.

Stabilizatory twarde stosowane są głównie po poważnych urazach oraz zabiegach chirurgicznych stawu kolanowego.

Stabilizatory sportowe.

Najdroższe i najbardziej profesjonalne ortezy. Bardzo często tworzone na zamówienie lub dobierane stricte pod dany staw kolanowy. Stosowane głównie podczas uprawiania sportów z wysokim ryzykiem ponownego urazu lub w pierwszej fazie powrotu do aktywności fizycznej u pacjentów odczuwających barierę psychiczną przed wykorzystywaniem pełni możliwości swojego kolana.

Kiedy stosować stabilizator?

W moim odczuciu ze stabilizatorami jest jak z lekarstwami. Przydają się w szczególnych przypadkach, ale nie chcemy ich przecież łykać codziennie i w dużych ilościach, ponieważ mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Zaczynając od stabilizatorów miękkich muszę przyznać, że osobiście nie widzę większego sensu ich stosowania jeśli chodzi o kolano. Są niewygodne, utrudniają pracę stawu w prawidłowym zakresie, często usztywniają go w patologicznym zgięciu 10-15 stopni, co utrudnia dalszą rehabilitację, a w zamian nie daje nic prócz nieprzyjemnej kompresji i złudnego uczucia poprawy stabilizacji stawu.

Trzeba również pamiętać o jednej, bardzo ważnej kwestii. Organizm ludzki jest na tyle leniwy (lub jak kto woli inteligentnie wykorzystuje wszystkie możliwe zasoby), że w momencie kiedy damy mu dodatkową stabilizację zewnętrzną w postaci ściągacza naturalne receptory oraz mięśnie chroniące staw kolanowy przed urazem błyskawicznie wyczują, że nie muszą się za wiele wysilać i chętnie zrobią sobie wakacje. Jak można się domyślić po zdjęciu ortezy niezbyt ochoczo będą chciały z nich wrócić, co wiąże się z niebezpiecznym osłabieniem siły mięśniowej i stabilizacji. Chyba nie ma to większego sensu, prawda?

Jeśli chodzi o ortezy twarde to są one świetnym zamiennikiem gipsu i innych usztywniaczy, których praktycznie już się nie stosuje w przypadku urazów stawu kolanowego. Bardzo często stosuje się je również po zabiegach operacyjnych dla bezpieczeństwa oraz wymuszenia pracy kolana w odpowiednim zakresie zgięcia i wyprostu. Trzeba jednak powiedzieć, że każdy zabieg czy uszkodzenie rozpatruje się indywidualnie i nie ma stricte określonego czasu, w którym konieczne jest stosowanie ortezy twardej. Każdy pacjent goi się inaczej, dlatego czas jej stosowania także może być różny.

Co do stabilizatorów sportowych opinie są często wręcz przeciwstawne. Na „chłopski” rozum w pełni zrehabilitowany pacjent nie potrzebuje dodatkowej stabilizacji, ponieważ jego sprawność sięga lub przewyższa tą z przed urazu. Z drugiej jednak strony praktyka pokazuje, iż nie zawsze jesteśmy w stanie danemu uszkodzeniu zapobiec, a nikt z nas nie chciałby ponownie przechodzić gehenny kilkumiesięcznego odwiedzania fizjoterapeutów kilka razy w tygodniu.

Dlatego też osobiście uważam, iż ortezy sportowe jak najbardziej mają sens, lecz z uwagi na fakt opisany przy okazji miękkich stabilizatorów jeśli pacjent decyduje się na dodatkowe wsparcie zewnętrzne musi je stosować za każdym razem, gdy uprawia dany sport. Mózg ludzki jest bardzo elastyczny i bardzo szybko zapamiętuje nowe warunki biomechaniczne, do których się przyzwyczaja. Nie warto mylić go naprzemiennym stosowaniem i niestosowaniem stabilizatora, bo może się to skończyć tragicznie.

Podsumowując.

Nie ma większego sensu inwestowanie w miękki ściągacz elastyczny, ponieważ nie daje on żadnych profitów, a skutki jego stosowania mogą być opłakane. Stabilizatory twarde używamy tylko po wcześniejszej konsultacji z fizjoterapeutą lub lekarzem, ponieważ to właśnie od nich zależy na przykład rodzaj i rozmiar danej ortezy, czy ustawienie kąta zgięcia i wyprostu stawu kolanowego w danej fazie rehabilitacji. Jeśli chodzi o stabilizator sportowy stosujemy zasadę zero-jedynkową, albo nosimy go za każdym razem kiedy uprawiamy aktywność fizyczną lub pracujemy nad pełną stabilnością i funkcją kończyny i nie stosujemy go wcale.

z fizjologika.pl