[massagewarsaw]

Michał Dachowski, fizjoterapeuta, absolwent Wydziału Rehabilitacji Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, właściciel Fizjo4Life, wyjaśnia, że rehabilitacja jest dla każdego, a nie tylko dla osób po urazach i z niepełnosprawnością, radzi jak znaleźć odpowiedniego rehabilitanta, obala mity o cudownych sposobach na bóle kręgosłupa, i tłumaczy jak ulubione sporty sezonowe uprawiać cały rok.

- Kto najczęściej zgłasza się na rehabilitację?

- Rehabilitacja, w opinii większości ludzi, to pomoc w przywracaniu sprawności ruchowej po urazach i wypadkach oraz pomoc dla ludzi z niepełnosprawnością ruchową. Faktycznie, osoby z jasnymi wskazaniami rehabilitacyjnymi od swojego lekarza prowadzącego stanowią sporą grupę pacjentów fizjoterapeutycznych. Równie często na rehabilitację zgłaszają się osoby, którym dokucza ból kręgosłupa lub kończyn. Zazwyczaj jednak zgłaszają się po pomoc, kiedy te dolegliwości bólowe trwają długo, nawracają i nie ustępują po lekach przeciwbólowych. Jest też pewna grupa osób, która traktuje rehabilitację jak ostry dyżur.

- Telefon do rehabilitanta zamiast na pogotowie ratunkowe?

- Zdarza mi się odebrać telefon w świąteczny dzień, późnym wieczorem, od osoby z ostrym bólem któregoś z odcinków kręgosłupa. Oczekiwanie jest proste – że podjadę natychmiast i za pomocą terapii manualnej oraz ćwiczeń przywrócę tej osobie ruchomość, a ból ustąpi. W większości wypadków takie sytuacje są konsekwencją zaniedbań, a wiara, że jedno spotkanie z rehabilitantem wszystko naprawi przypomina myślenie magiczne.

- Czy jest wskazana pomoc rehabilitacyjna w sytuacji ostrego bólu?

- W takiej sytuacji stosujemy techniki lekkie, które pozwalają pracować nawet przy ostrym bólu. Naszym celem jest wtedy przerwać błędne koło bólu, czyli sytuację, kiedy mięsień bolący napina się jeszcze bardziej, żeby się ochronić, co z kolei wzmaga ból. Musimy wtedy znaleźć balans mięśniowy, czyli wzmocnić mięsień, który jest antagonistą, czyli przeciwdziała na ten mięsień, który nas boli. Odpowiednia interwencja fizjoterapeutyczna może więc przynieść natychmiastową ulgę, ale nigdy nie rozwiąże problemu. Idealnie byłoby, gdyby ludzie zrozumieli, jak ogromny sens terapeutyczny leży w prewencji.

- Na czym polega prewencja w rehabilitacji?

- To wizyta u rehabilitanta, kiedy coś dopiero zaczyna nas niepokoić, pobolewać, nie -przeczekiwanie, nie – zajadanie bólu lekami, nie – korzystanie z przypadkowych i nieprofesjonalnych porad. Czy jest coś w obrębie twojego kręgosłupa, co dokucza ci najmocniej? Czy odczuwasz jakiś dyskomfort stojąc, siedząc, chodząc? Czy czujesz ból kręgosłupa po przebudzeniu? Czy jakieś dolegliwości kręgosłupowe pojawiają się w czasie snu? Jak czuje się twoja szyja, barki, krzyż po całym dniu pracy? A może cierpisz na bóle głowy, które nawracają i nikt nie umie ich zdiagnozować? Zwyrodnienia kręgosłupa dają dziesiątki objawów, obniżają komfort codziennego życia i prowadzą do ciężkich powikłań. Jeśli wyczuwamy dokuczliwe i nawracające napięcia mięśniowe, napięcia stawowe, ograniczenia ruchowe – warto pomyśleć o spotkaniu z dobrym rehabilitantem.

- Jakie są powody odkładania takich wizyt na ostatni moment? Czas, niewiedza, pieniądze?

- Wszystko po trochu. Czas na pewno jest zawsze niezbędny. Profesjonalna i skuteczna rehabilitacja to nie jest dotknięcie magiczną różdżką. Ból będzie nawracał, jeśli jego źródło nie zostanie odpowiednio zdiagnozowane i opanowane w czasie profesjonalnych zabiegów rehabilitacyjnych. Ale im wcześniej zareagujemy, tym mniej czasu poświęcimy na rehabilitację.

Jeśli jesteś ogólnie zdrowy i dokuczają ci doraźne bóle, najczęściej po prawidłowej diagnozie wystarczy zestaw ćwiczeń, które najpierw będziesz wykonywał pod kierunkiem rehabilitanta, a następnie sam w domu. To też jest na pewno o wiele tańsze, niż leczenie, które nas czeka w przypadku przewlekłych i zaniedbanych schorzeń.

Profilaktyka w zakresie fizjoterapii oznacza więc po prostu rehabilitację na co dzień – umiejętne dbanie o swoją postawę pod kierunkiem fachowca. Możemy na tym zyskać zdrowie, no i zaoszczędzić czas oraz pieniądze.

- Rehabilitacja na co dzień, ale czy dla każdego?

- Praktycznie nie ma przeciwwskazań we współczesnej fizjoterapii. Na pewno wiek nie jest żadnym ograniczeniem. Wiele dzieci potrzebuje opieki medycznej rehabilitanta, bo bardzo często ich aktywność sportowa prowadzi do przeciążenia układu kostnego i mięśniowego, i rehabilitacja jest tu niezbędna do odciążenia. Po drugiej stronie mamy coraz więcej młodzieży, która z kolei cierpi na schorzenia kręgosłupa ze względu na brak odpowiedniego ruchu.

Nie ma ograniczeń jeśli chodzi o wiek u ludzi starszych, na przykład bardzo lekkie neuromobilizacje pomagają nawet najstarszym pacjentom, z tym, że nasza ingerencja jest bardzo delikatna i zawsze bierze pod uwagę ewentualne straty. Pamiętamy , że pacjent żył w dany sposób przez na przykład osiemdziesiąt lat - i nie przesadzamy ze zmianą, zazwyczaj wystarczy rozluźnić powięź, rozciągnąć mięsnie i zrobić właśnie delikatną neuromobilizację i to już daje zadowalające efekty.

- Dzieci i starsi. A kobiety w ciąży?

- Zmiana mechaniki całego ciała. Kręgosłup mocniej się wygina i działanie hormonów powoduje rozkurczanie miednicy. To wszystko ma prawo boleć. Ale są metody rehabilitacji żeby ten ból zmniejszyć i co najważniejsze są to metody bezpieczne dla dziecka. Można też stosować kinesiology taping i kiedy kobieta na przykład ma nawet bardzo duży brzuch to można go tym miękkim aktywnym plastrem przytrzymać, żeby mniej ciążył, więc mniej nadwyrężał kręgosłup.

Tak samo można przytrzymać i rozkurczyć przy bólach spojenia łonowego oraz bólach dolnego odcinka kręgosłupa. Do tego też służy specjalny stół dla kobiet w ciąży, który pozwala się kobiecie zrelaksować i odpowiednio ustawić tak, żeby terapeuta mógł opracować jej plecy.

- Dziwimy się często, że do rehabilitantów trafiają ludzie na pierwszy rzut oka nie tylko w pełni sprawni, ale też dbający o swoją formę fizyczną.

- Zasadniczo każdy powinien przynajmniej sprawdzić w czasie wizyty u rehabilitanta, czy zachowuje odpowiednią postawę, jak chodzi, jak wygląda jego stanowisko pracy, jakie formy aktywności sportowej są dla niego wskazane, a jakie wręcz odwrotnie. Jest bardzo ważne, żeby nie wierzyć ślepo w przesądy, którymi jesteśmy codziennie zasypywani albo przez znajomych, albo w mediach, albo nawet u lekarzy.

- Które z tych mitów są szczególnie szkodliwe?

- Po pierwsze, że przy bólu kręgosłupa najpierw trzeba wziąć leki przeciwbólowe, a potem dopiero można się rehabilitować. Że wzmacnianie mięśni brzucha chroni przed bólami kręgosłupa. Że na bóle kręgosłupa najlepsze jest pływanie. Że są uniwersalne ćwiczenia, które pomogą każdemu. No i ta anachroniczna wiara w cudowne działanie masaży. Jest tych przesądów całe mnóstwo i lepiej po prostu przyjść na konsultację do rehabilitanta niż bezmyślnie powielać błędy innych. Dotyczy to absolutnie wszystkich, zarówno ludzi, którzy mało się ruszają jak i entuzjastów wszelkich sportów.

- Jaki pożytek z rehabilitacji powinni zrobić amatorzy sportów?

- Jeśli już zaczynamy uprawiać jakiś sport – to chociażby wizyta kontrolna u rehabilitanta jest według mnie po prostu niezbędna. Dla przykładu, dzisiaj modne jest bieganie. Trzeba wiedzieć jak się rozciągać, jak trenować, żeby się nie przetrenować, na jakich powierzchniach biegać, jaki strój, czy biegać w zimie, czy latem, trening stabilizacji kręgosłupa, bo bieganie na przykład powinno być wsparte właśnie treningiem stabilizacji kręgosłupa. W takich sytuacjach rehabilitant będzie równocześnie konsultantem, doradcą sprzętu.

Będzie po prostu naszym personalnym trenerem i na pewno taki kontakt zmniejsza ryzyko kontuzji, ryzyko, że będziemy musieli przerwać uprawianie sportu, który nam się już spodobał. Nawet fitness to przecież tez jest sport, nieraz cięższy od biegu, więc też potrzebujemy odnowy biologicznej, którą rehabilitant umie zrobić albo doradzić jak zrobić ją samemu w domu, jakie wybrać techniki relaksacji, czy wodą, czy solą, czy ciepłem, czy zimnem.

- Czy można tu skorzystać z jakiś specjalnych programów?

- Prowadzę programy przygotowujące do podjęcia aktywności fizycznej, które równocześnie zabezpieczają nas przed utratą zdrowia w czasie uprawiania sportów sezonowych.

Są osoby, które miesiącami siedzą za biurkiem i bez żadnego przygotowania wyjeżdżają zimą na narty. To przecież jest oczywiste wystawianie się na ryzyko kontuzji, a nawet operacji kolana czy kostki. To samo dotyczy ludzi, którzy nic nie robią całą zimę, ale latem wyjeżdżają na wind surfing. Na pewno warto się do tego przygotować. Polecam więc nasze programy. Bezpieczne narty służą bezpiecznemu przygotowaniu do sezonu zimowego.

Bezpieczna siłownia pomaga ćwiczyć na siłowni tak, żeby nie robić sobie krzywdy wielkimi ciężarami. Zawsze można korzystać też z naszego uniwersalnego Programu Zdrowy Kręgosłup, który jest oparty na zestawach mniej popularnych, ale bardziej skutecznych ćwiczeń.

- Czy zauważa pan zmiany w tym jak postrzegana jest rehabilitacja?

- O ile ciągle jest sporo do zrobienia w zakresie profilaktyki, sporo jest przekłamań na temat ogólno dostępnej wiedzy rehabilitacyjnej, to zauważam też coraz większą świadomość, że fizjoterapia jest bardzo ważna, coraz bardziej obecna w mediach, coraz więcej informacji dociera z zagranicy. Francja pod tym względem jest pozytywnym przykładem.

Tam z bólem łokcia nie idziesz do lekarza tylko do rehabilitanta. Kobieta po cesarskim cięciu musi podjąć terapię blizny, żeby nie stracić prawa do refundacji za przyszłą rehabilitację kręgosłupa. Powoli też przebija się do naszej świadomości potrzeba posiadania własnego rehabilitanta, dokładnie tak jak niektórzy mają własnych trenerów.

- Na koniec proszę o główne wskazania rehabilitacyjne w pigułce.

- Fizjoterapia może ci służyć na co dzień. Zdecyduj się na profilaktykę w zakresie rehabilitacji, żeby zmniejszyć ryzyko urazów i powikłań w przyszłości. Nie czekaj z wizytą u fizjoterapeuty aż ból będzie nie do zniesienia albo zmiany zwyrodnieniowe zaczną utrudniać najprostsze czynności.

Nie uprawiaj modnych sportów bez konsultacji z rehabilitantem. Przygotowuj się do sportów sezonowych przez cały rok. Rozważnie szukaj fizjoterapeuty. Zweryfikuj jego kompetencje, sprawdzając dokumenty i rekomendacje. Fachowa i skuteczna rehabilitacja wymaga czasu, konsekwencji i twojej współpracy.