[massagewarsaw]

Patologiczna prosta

Rozważania na temat korekcji spłaszczenia lordozy za pomocą asan zacznijmy od przypomnienia podstawowych pojęć związanych z tym tematem. Kręgosłup ludzki w procesie ewolucyjnym na skutek przyjęcia przez człowieka pozycji wyprostowanej wytworzył naturalne krzywizny: lordozy – szyjną i lędźwiową, oraz kifozy – piersiową i krzyżową. Szerzej omówimy sobie pierwszą z wymienionych krzywizn.

Lordoza jest wygięciem kręgosłupa w stronę brzuszną i, tak jak już zostało to wspomniane wcześniej, jest to krzywizna fizjologiczna (wbrew temu, co jest napisane w stosunkowo dużej ilości internetowych artykułów i postów, które sugerują, jakoby lordoza była stanem chorobowym, patologicznym). Z tego też powodu nie należy ani w codziennym życiu, ani w praktyce asan, dążyć do jej spłycenia. (Oczywiście zdarzają się też przypadki patologiczne pogłębienia lordozy, ale to już temat na osobny artykuł).

Spłaszczenie lordozy powstaje na skutek przeciążania kręgosłupa w pozycjach niefizjologicznych, a także jest spowodowane przetrwałym ustawieniem miednicy w tyłopochyleniu. Może być także wynikiem siedzącego trybu życia, zwłaszcza, gdy sposób siedzenia jest nieprawidłowy. Powyższe czynniki doprowadzają do przykurczenia mięśni kulszowo-goleniowych i brzucha, zwłaszcza mięśnia prostego brzucha. Osłabieniu ulegają tu mięśnie pośladkowe oraz mięśnie prostujące plecy.

Zniesienie lordozy lędźwiowej jest zjawiskiem negatywnym, podczas którego dochodzi do zbliżenia krawędzi trzonów kręgów, w wyniku czego funkcja amortyzacyjna kręgosłupa ulega upośledzeniu, co może w dalszym czasie skutkować powstawaniem zmian zwyrodnieniowych. Następstwem tej wady bywa również lordotyzacja kifozy piersiowej.

Spłaszczenie lordozy lędźwiowej jest często spowodowane strachem przed jej nadmiernym pogłębieniem i związaną w związku z tym pracą w kierunku jej spłaszczania.

Co robić, gdy spłycenie tego wygięcia już nastąpiło?

Zaczynamy od znalezienia właściwego ustawienia miednicy, które stanie się podstawą prawidłowego ustawienia krzywizn kręgosłupa. Rozpatrując ruchy miednicy, możemy wyróżnić dwa podstawowe – przodopochylenie (wzmożone napięcie w dolnych plecach, rozluźnione pośladki) i tyłopochylenie (zaciśnięte pośladki, dolne plecy wydłużone i rozluźnione, miednica podwinięta pod siebie). W celu odnalezienia właściwego ustawienia stajemy w samasthiti lub siadamy na krześle, opierając pośladki na guzach kulszowych.

Następnie, przechodząc od maksymalnego przodopochylenia miednicy do maksymalnego tyłopochylenia, szukamy najbardziej optymalnego położenia miednicy, które będzie znajdować się mniej więcej pośrodku pomiędzy całkowitymi przodo- i tyłopochyleniem.

Korygując spłaszczenie odcinka lędźwiowego, należy mieć na uwadze fakt, że w na początku całkowicie prawidłowe ułożenie może być utrudnione lub niemożliwe ze względu na przykurcze aparatu mięśniowego, a także z powodu być może już istniejących zmian kostnych.

Początkowo we wszystkich pozycjach pracujemy w kierunku rozluźnienia przykurczonych przy tej wadzie mięśni brzucha i kulszowo-goleniowych, a następnie nad wzmocnieniem mięśni prostujących kręgosłup i mięśni pośladkowych. Praktyka powinna zawierać przede wszystkim różnego rodzaju wygięcia w tył, zwłaszcza pozycje w leżeniu na brzuchu.

Wygięcia do tyłu będą nie tylko rozciągać mięśnie brzucha i kulszowo-goleniowe, ale także wzmacniać osłabione w trakcie występowania wady mięśnie grzbietu i pośladków. Należy skupić się przede wszystkich na delikatnych wygięciach, pozycje zaawansowane zostawiając na czas po skorygowaniu spłycenia krzywizny lędźwiowej i zharmonizowaniu napięcia gorsetu mięśniowego tułowia. Przydatne będą tu następujące asany:

Powitanie słońca z vajrasany

Pozycje stojące na jednej nodze: garudasana

Pozycje stojące: urdva hastasana, virabhadrasana 1, urdhva dhanurasana z tadasana samasthiti (mostek ze stania)

Pozycje klęczące: supta virasana, ustrasana

Pozycje z podparciem na rękach: urdhva mukha svanasana, ćakravakasana (klęk podparty z lekko wklęsłymi plecami i lekko uniesioną głową)

Pozycje leżące na plecach: urdhva dhanurasana z leżenia, purvottanasana

Pozycje leżące na brzuchu: śalabhasana (różne warianty), dhanurasana, bhujangasana, bhujangasana ze zgiętymi kolanami

Pozycje siedzące są w tym wypadku niewskazane. Podczas przyjmowania pozycji siedzącej, zarówno podczas praktyki jogi (pranajama, medytacja), jak i codziennych czynności, należy możliwie najczęściej biodra umieścić wyżej niż kolana (używając w tym celu bolstera lub sztywnej poduszki), tak by zachowane było wygięcie lordotyczne w kręgosłupie lędźwiowym.

Praktykując w kierunku korygowania jakichkolwiek nieprawidłowości należy zwiększyć częstotliwość asan korygujących daną dolegliwość z zachowaniem pewnej ilości pozostałych asan. W przypadku korekcji spłaszczonej lordozy lędźwiowej należy w miarę możliwości ograniczyć pozycje kifotyzujące lordozę lędźwiową (w tym zwłaszcza skłony w przód).

Zaleca się także ostrożnie stosować wszystkie pozycje, w których główna praca polega na wydłużaniu kręgosłupa i opuszczaniu pośladków (podwijaniu kości krzyżowej), gdyż może spowodować to dalsze osłabienie tych mięśni grzbietu i pośladkowych i pogłębianie się wady.

Korygując każdą nieprawidłowość postawy, dążymy do uzyskania możliwie najbardziej prawidłowego ustawienia ciała, działając jak najbardziej miękko i z dużym wyczuciem.

Warto otoczyć to miejsce szczególną uwagą, nie tylko podczas wykonywania asan. Jeśli wada ta powstała w wyniku siedzącego trybu życia czy też nawykowego ustawiania miednicy w tyłopochyleniu, należy popracować nad zmianą codziennych nawyków.

Poszukując właściwego ustawienia powinno się także pamiętać, że każdy ma nieco inne to ustawienie, które będzie dla niego właściwe, prawidłowe. Dlatego też należy kierować się przede wszystkim własnymi odczuciami, dążąc do ogólnej harmonii, a nie próbować powtarzać „wzorcowe” ustawienie, które zobaczymy u kogoś czy na obrazku w książce.
- -
Aleksandra Mróz – nauczycielka jogi, fizjoterapeutka i refleksoterapeutka