[massagewarsaw]

artykul z kwartalnika "niewidomy masazysta" nr 2 1994 r.

ZBIGNIEW SITKO

W aromaterapii wprowadza się
do organizmu, poprzez układ
oddechowy i skórę, olejki
eteryczne. Przenikanie odbywa się
przez pory skóry, którymi olejki docierają
do układu krwionośnego i limfatycznego
oraz do zakończeń nerwowych
w skórze. Olejki wdychane
poprzez płuca dostają się do
układu krwionośnego.

Najbardziej intensywną metodą
terapii zapachowej jest masaż, ponieważ
praktycznie łączy on w sobie
dwa sposoby leczenia. Sam masaż,
jak wiadomo, to znakomity sposób
na wiele dolegliwości. Wprowadzenie
przez skórę olejków eterycznych
w trakcie masażu wzmaga efekt terapeutyczny
zabiegu i zacieśnia bezpośredni
kontakt pacjenta z aromaterapeutą,
który zazwyczaj ma pewne
zdolności bioenergoterapeutyczne.

Niektórzy aromaterapeuci przechodzą
szkolenie w tym zakresie,
dzięki czemu pacjenci zyskują jeszcze
jeden efekt uzdrawiający. W trakcie
masażu unoszące się w powietrzu
olejki oddziałują na zmysł węchu
pacjenta. Ponadto masażowi towarzyszy
niesłychanie ważny element
relaksu. Czas trwania zabiegu pozwala
pacjentowi na ogromnie ważny,
z punktu widzenia terapii, odpoczynek
i zajęcie się sobą.

Naturalne olejki eteryczne to substancje
o dużym stężeniu i bardzo
silnym działaniu. W Wielkiej Brytanii
w sprzedaży znajdują się olejki
oznakowane jako aromaterapeutyczne.

Jest to mieszanina dwóch
procent olejku eterycznego z tak
zwanym „olejem nośnikowym",
przeznaczona do masażu. Niekiedy
olejki są dodawane do innych, a ich
trwałość jest skrócona z kilku lat do
kilku miesięcy.

Pozyskanie olejków eterycznych
jest bardzo kosztowne i wymaga
specjalistycznego sprzętu. Można je
otrzymać przez destylację, poddając
działaniu pary wodnej, lub przez
macerację tłuszczami. Obie metody
są pracochłonne, wymagają najlepszych
materiałów i skomplikowanego
sprzętu. Aby otrzymać minimalną
ilość olejku, przykładowo 30 g olejku
różanego, potrzeba 112 kg płatków
róży. Niemożliwa jest zatem
produkcja olejków sposobem domowym.

Ciągle trwają próby otrzymania
olejków syntetycznych. Przy produkcji
perfum i niektórych zapachów
stosowane metody przyniosły sukces.

Większe wymagania stawia się
jednak olejkom syntetycznym wykorzystywanym
do celów leczniczych.
Każdy z olejków jest kom
pozycją wielu czynnych i skutecznych
składników, których oddziaływanie
jest różne. Mogą one na przykład
zmiękczać skórę, działać
ochronnie, odstraszać owady. Żadna
syntetyczna substancja nie posiada
wszystkich tych naturalnych
właściwości.

Kupując olejek należy sprawdzić,
czy został on poddany testowi czystości
(podstawowy wskaźnik dobrej
jakości) oraz czy sposób jego przechowywania
był prawidłowy. Nie
warto kupować olejków eksponowanych
w miejscach nasłonecznionych,
lub przechowywanych w naczyniach
z jasnego szkła. Olejki muszą
być rozlewane do ciemnych,
szczelnie zamykanych opakowań
i trzymane w ciemnych, chłodnych
miejscach (jeżeli jest to olejek zmieszany
już z olejem nośnikowym, nie
trzeba przechowywać go w lodówce).

Pewną gwarancją jakości jest również
cena. Zwykle czyste, naturalne
olejki z jaśminu, neroli (kwiat
pomarańczy gorzkiej), róży, są droższe
około 150 razy od kamforowego,
eukaliptusowego i słodkiej pomarańczy.

Cena większości olejków
jest 3-4-krotnie wyższa od ceny
kamfory.

Olejki stosowane przy masażu
przenikają przez skórę łatwiej niż
zwykłe oleje roślinne; potrzebują
20-70 minut, by wniknąć do układu
krążenia. Ich działanie odczuwa się
znacznie dłużej. Wybór olejku jest
sprawą indywidualną. Jego zapach
może działać stymulująco lub relaksująco.

Jest on bezpośrednio odbierany przez zmysły, dlatego gdy wydaje się nieprzyjemny, może nawet
spowodować nudności. Olejki,
w połączeniu z masażem, przynoszą
ulgę, zmniejszając napięcie w stresach.
Wiele olejków to środki przeciwbakteryjne,
skuteczne w leczeniu
zarówno schorzeń wewnętrznych,
jak i skórnych. Olejki wraz
z masażem pobudzają krążenie krwi,
pomagają w regeneracji komórek
skóry, usuwają stare, nadając skórze
gładkość, pomagają też usuwać
zbędne metabolity, pobudzając krążenie
w układzie limfatycznym.
Szczegółowy opis właściwości
poszczególnych olejków, omówienie
możliwości ich zastosowania razem
z odpowiednimi nośnikami
i w określonych połączeniach (mieszankach)
na konkretne dolegliwości
i schorzenia, jest możliwe tylko
na kilkudniowym kursie. Tu jedynie
można przedstawić niektóre
ogólniejsze schematy postępowania.

A oto kilka przykładów wyszczególnionych
przez Mrs. Lesley Bremness
w „Wielkiej księdze ziół".

Do tłustej skóry można stosować
olejek: cedrowy, jałowcowy, ilangowy
(ylang-ylang), cytrynowy; do
suchej zaś - rumiankowy, z geranium
(pelargonii), szałwii muszkatołowej,
jaśminowy, lawendowy,
neroli.

Dla złagodzenia trądziku i innych
skórnych wyprysków stosujemy: jałowiec,
rumianek, cedr, eukaliptus,
lawendę, palczatkę.

Elastyczność skóry zwiększy i pomoże
w regeneracji jej komórek:
lawenda, rumianek, nagietek, jaśmin,
kadzidła, mirra.

Stany zapalne skóry łagodzi masaż
aromaterapeutyczny z olejkiem
cyprysu, fenkułu (kopru włoskiego),
pelargonii (geranium) i jałowca.

W apatii nastrój poprawi jaśmin
i rozmaryn.

W depresji pomagają olejki: kamforowy,
rumiankowy, jaśminowy,
tymiankowy, bazyliowy, bergamotowy
i z szałwii muszkatołowej.
Olejki eteryczne mają wysokie
stężenie. Dlatego przed użyciem
trzeba rozpuścić ich kilka kropli
w tak zwanym oleju nośnikowym,
czyli „oliwce", pomagającej przesuwać
się rękom gładko po skórze.

Oleje nośnikowe to przeważnie oleje
roślinne, otrzymywane z prasowanych
na zimno nasion. Nie parują
one w podwyższonej temperaturze,
tak jak olejki eteryczne, ale wystawione
na działanie powietrza jełczeją.

Wymieszany olejek zachowuje
swoje właściwości przez 2-3 miesiące.

Nie należy więc sporządzać
więcej mieszanki niż można spożytkować
w tym czasie. Gotową mieszankę
powinno się przechowywać
w ciemnej, szczelnie zamykanej butelce,
w chłodnym i suchym miejscu.
Dobry nośnik przenika skórę, ułatwiając
olejkowi eterycznemu
wchłanianie się. Powinien być on
absolutnie czysty, najlepiej bezwonny
lub z lekkim zapachem. Oto
niektóre nośniki:

 olej z pestek brzoskwini lub
moreli, o tych samych zaletach co
olej migdałowy, ale droższy;

 olej kukurydziany, sojowy i
słonecznikowy - dobre: olej sojowy
jest miły w dotyku, olej słonecznikowy
zawiera witaminę F, ale w Wielkiej
Brytanii rzadziej się go stosuje;

 olej migdałowy - bardzo popularny
nośnik o delikatnym zapachu,
bogaty w białka, wolno jełczeje
na powietrzu; *

 olej z orzechów laskowych
-wnika głęboko w skórę, odżywia ją
i pobudza krążenie;

 olej sezamowy - trwały, mocny
kolor i zapach mogą go dyskwalifikować,
w Skandynawii stosowany
jest w łuszczycy i przy wypryskach
skóry;

 olej z nasion simondsji-trwały,
wygładza skórę, stosowany przy
trądziku;

 olej z nasion winogron - bardzo
dobry i czysty, znakomicie natłuszcza;

 oliwa (z oliwek) - uspokaja,
działa łagodząco przy zmianach reumatycznych
i świądzie oraz dolegliwościach
skórnych, jej zapach może
być silniejszy od zapachu olejku
eterycznego.

Wymienione niżej oleje, z powodu
ich właściwości, stosuje się
w masażach w małych dawkach:

 olej z awokado - odżywczy
i penetrujący (dobrze wnikający),
staje się lekki przy masowaniu dużych
powierzchni;

 olej marchewkowy - łagodzi
i odmładza, szczególnie dobry do
masażu szyi, bogaty w witaminy;

 olej nagietkowy ze zmacerowanych
płatków - łagodzi popękaną,
zniszczoną skórę;

 olej z kiełków pszenicznych
- odżywczy, bogaty w witaminę E,
tłusty, jest najlepszym naturalnym
przeciwutleniaczem;

 olej z wiesiołka - stosowany
przy łuszczącej się skórze i łupieżu,
według najnowszych badań olej
z nasion ogórecznika ma podobne
właściwości.

Olejki sprzedawane są w m i I i litrowych
opakowaniach. Jeden
mililitr to mniej więcej 20 kropli
olejku.

Do 60 gramów oleju nośnikowego
należy dodać od 15-30 kropli
olejków eterycznych. W poszczególnych
wypadkach stosujemy różne
stężenia, zaczynając od mniejszych,
bardziej pomocnych przy problemach
natury psychicznej - do większych,
skuteczniejszych przy dolegliwościach
somatycznych.

Masaż całego ciała wymaga użycia
2-4 łyżek przygotowanej mieszaniny
(roztworu). Do luksusowego
masażu należy sporządzić mieszaninę
z jednej łyżeczki oleju z kiełków
pszenicznych (naturalny przeciwutleniacz),
jednej łyżeczki oleju
awokado (odżywczy i penetrujący)
i uzupełnić do objętości 60 gramów
innym olejem nośnikowym. Do oleju
na koniec dodajemy odpowiednią
ilość kropli zestawu olejków eterycznych.

W wyborze odpowiedniego olejku
kierować się trzeba nie tylko
działaniem aromaterapeutycznym,
ale także tym, czy zapach podoba się
pacjentowi. Zazwyczaj używamy
dwóch lub trzech, czasami czterech
olejków. Każdy z nich ma inne właściwości. Olejki eteryczne, podobnie jak perfumy, są mniej lub bardziej
lotne. Łatwiej lotne mają działanie
stymulujące i poprawiają nastrój;
mniej lotne zaś uspokajają i są bardziej
trwałe. Dla uzyskania równowagi
powinno się dobrać po jednym
olejku z każdej grupy.

Autorka „Wielkiej księgi ziół"
- Lesley Bremness, przystępując do
relaksującego masażu syna, proponuje
mu: eukaliptus, jałowiec, lawendę,
majeranek, rozmaryn, szałwię,
tymianek (wszystkie pomocne
przy bólach mięśniowych), ale zachęca
go do wybrania trzech. Kierując
się zapachem, wybiera -jak pisze
Bremness - zwykle eukaliptusowy,
tymiankowy i z szałwii. Są one lotne,
a więc poprawiają nastrój.
Ze szczegółowego zestawienia
mieszanek przykładowo wymienić
może warto, że 60 gramów nośnikowego
oleju, gdy masaż stosowany
jest z powodu skurczów mięśniowych,
należy zmieszać z 10 kroplami
olejku z bazylii, 8 kroplami
olejku cyprysowego i 8 kroplami
olejku majerankowego.

Natomiast
w przypadku boli mięśniowych dobrze
jest zastosować olej nośnikowy
z orzechów laskowych i dodać
8 kropli olejku z bergamoty, 8 kropli
kolendrowego, 6 kropli eukaliptusowego,
8 kropli rozmarynowego.

Lecząc masażem pachnącym nadciśnienie
tętnicze najlepiej zastosować
po 10 kropli olejku z szałwii,
lawendy oraz ylang-ylang. Do leczenia
astmy można zastosować
4 krople olejku z hyzopu, 8 kropli
lawendowego, 8 kropli sosnowego,
8 kropli rozmarynowego. Oczywiście
w przypadku schorzeń alergicznych,
przed rozpoczęciem terapii zapachowej
trzeba przeprowadzić odpowiednie
testy na czynniki uczulające,
o czym należy wspomnieć przy
omawianiu techniki masażu aromaterapeutycznego.

Lesley Bremness
„Wielka księga ziół",
Wyd. „Wiedza Powszechna",
Warszawa 1991 r.