[massagewarsaw]

Doskwierające bóle mięśni należą do najczęstszych schorzeń, a dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego stanowią jedną z najpowszechniejszych przyczyn niezdolności do pracy.

Jednak dolegliwości te nie wynikają jedynie z warunków pracy czy z obciążenia bądź zmęczenia podczas wykonywania czynności zawodowych. Ból może pojawić się po wycieczce rowerowej, ale towarzyszy też niektórym chorobom.

Kiedy mówimy, że bolą nas mięśnie, mamy na myśli mięśnie szkieletowe, a więc te, które zbudowane są głównie z tkanki mięśniowej i obdarzone są zdolnością kurczenia się.

Stanowią podstawowy element narządu ruchu, gdyż są przymocowane do kości i umożliwiają ich poruszanie. Ich głównym zadaniem jest umożliwienie organizmowi wykonywania ruchu, a także przemieszczania się. Mięśnie wykonują pracę mechaniczną, wytwarzają w organizmie ciepło i ułatwiają krążenie krwi, zwłaszcza w żyłach kończyn dolnych, w kierunku serca.

Skomplikowany układ

Człowiek ma ok. 400 mięśni szkieletowych różnego kształtu i wielkości. Ze względu na to, jak mogą być ułożone wobec odpowiednich stawów i zależnie od budowy stawów, mogą powodować różne ruchy i stąd też wywodzą się ich nazwy. I tak np. są mięśnie zginacze, prostowniki, przywodziciele, odwodziciele, nawracające i odwracające.

Ruchy, jakie wykonuje organizm, rzadko zależą od skurczu pojedynczych mięśni – zwykle jest to grupa mięśni współpracujących ze sobą. Skurcz jest następstwem pobudzenia komórek mięśniowych przez impulsy nerwowe. Jest to tzw. sprzężenie elektromechaniczne.

Praca mięśni wywołuje szereg zmian w całym organizmie człowieka. Zmiany te dotyczą głównie układu sercowo–naczyniowego i oddechowego. Na przykład podczas ciężkiego wysiłku fizycznego akcja serca ulega przyspieszeniu do ok. 150 uderzeń na minutę. Takie tempo jest potrzebne do lepszego ukrwienia mięśni i do lepszego zaopatrzenia w tlen, a to z kolei stwarza optymalne warunki do pracy.

Stopień zmęczenia i obciążenia mięśni, a więc tym samym ryzyko rozwinięcia się procesu chorobowego, można ocenić stosując analizę elektromiogramu (EMG). To metoda polegająca na rejestracji czynności elektrycznej mięśni, gdyż na skutek skurczu zachodzą w nich zjawiska elektryczne, związane ze spadkiem lub wzrostem napięcia mięśniowego.

Tajemniczy kwas mlekowy

Podczas intensywnej pracy mięśni, przy niedostatecznym zaopatrzeniu organizmu w tlen, dochodzi do nadprodukcji kwasu mlekowego – trójwęglowego kwasu karboksylowego, który jest końcowym produktem beztlenowej glikolizy – rozkładu cukrów prostych oraz do mikrouszkodzeń tkanki. Zjawisku temu może towarzyszyć uczucie zmęczenia i ból. Jeśli organizm nie cierpi na brak tlenu, tworzący się kwas mlekowy zostaje przeniesiony do wątroby, gdzie jest utleniany do kwasu pirogenowego i spalany w tzw. cyklu Krebsa lub przekształcany w glukozę.

Zmęczenie, przeciążenie czy choroba?

Bóle mięśniowe, wynikające z nadmiernego obciążenia, nieprawidłowej postawy czy nawet zwykłego zmęczenia, takie, którym nie towarzyszą żadne inne objawy, z reguły nie wymagają szczególnej terapii. W takich przypadkach wystarczy zmiana pozycji, odpoczynek, ogólnodostępne środki przeciwbólowe, masaże, ćwiczenia odprężające, kompresy z użyciem rozgrzewających olejków eterycznych czy smarowanie maściami zawierającymi wyciągi z ziół o takim działaniu (eukaliptus, tymianek, rozmaryn, majeranek). W podobnej roli sprawdza się także popularna tzw. maść tygrysia.

W bólach mięśniowych stosuje się również zabiegi hydroterapeutyczne, natryski i kąpiele, np. z dodatkiem igliwia sosnowego. Przeciwbólowo działa zarówno ciepło jak i zimno. To, czy w danej chwili pomoże okład rozgrzewający czy chłodzący, zależy od indywidualnej wrażliwości na temperaturę, od umiejscowienia bólu, jego rozległości i od czasu, jaki minął od pojawienia się pierwszych objawów.

Glikogen, jaki mięśnie tracą na skutek przeciążenia (a jego miejsce zajmuje kwas mlekowy), jest z reguły szybko odbudowywany przez te same mięśnie, które z glikozy dostarczanej wraz z krwią odbudowują ten związek. Dowiedziono, że kwas mlekowy ulega wchłonięciu już po ok. 60 min. po wysiłku. Dlatego przy bólach, którym nie towarzyszą inne poważniejsze objawy, można nieco odczekać i potem sprawdzić, czy bardziej skuteczne w łagodzeniu go okaże się ciepło, czy zimno.

A lista chorób, jakim może towarzyszyć ból mięśniowy, jest bardzo, bardzo długa. Dlatego zawsze należy zwracać uwagę na sygnały, jakie wysyła organizm. Gorączka, ból gardła, uczucie ogólnego rozbicia przy bólach mięśniowych mogą świadczyć o grypie, anginie, mononukleozie, odkleszczowym zapaleniu mózgu. Z kolei rozprzestrzeniający się rumień na skórze i bóle mięśni to może być inna choroba odkleszczowa – borelioza.

Bóle mięśni mogą towarzyszyć nawet takim schorzeniom jak torbiele jajników, toksoplazmoza (choroba odzwierzęca), toczeń (choroba autoimmunologiczna), wirusowe zapalenie wątroby typu C, nerwice i zespół przewlekłego zmęczenia.

Dość powszechnie występują bóle mięśniowo–stawowe dłoni i rąk. Nie należy ich bagatelizować, gdyż mogą być objawem poważniejszych schorzeń odcinka szyjnego kręgosłupa. Charakterystyczne drętwienie może świadczyć o dyskopatii w tej części. Już pierwsze takie objawy, nie związane z wysiłkiem, powinny skłonić do wizyty u ortopedy lub neurologa.

Źródło: maxmedicum.pl
Autor: Bożena Stasiak