massagewarsaw - 2016-12-13, 03:15 Temat postu: ABC Anatomii - receptory proprioceptywne Na nasze ciało w każdej sekundzie działają miliony bodźców. Dla sprawnego funkcjonowania w środowisku zewnętrznym (oraz prawidłowej pracy wnętrza naszego ciała) istotnym jest właściwe odbieranie tych informacji oraz sprawne przesyłanie ich do kolejnych pięter układu nerwowego, gdzie zostają odpowiednio zinterpretowane. W niniejszym opracowaniu postaram się przybliżyć charakterystykę receptorów znajdujących się w mięśniach, stawach oraz ścięgnach. Są one ściśle związane z „czuciem proprioceptywnym”. Dzięki temu rodzaju czucia nie musimy patrzeć na naszą kończynę, aby wiedzieć, w którym miejscu w przestrzeni ona się znajduje. To właśnie dzięki czuciu proprioceptywnemu jesteśmy w stanie precyzyjnie ustawiać się w asanach. Docelowo chciałbym przedstawić w jaki sposób joga wpływa na pobudliwość receptorów oraz strukturę mięśni i ścięgien. Receptory można sobie wyobrazić jako pewnego rodzaju detektory wykrywające różne zmiany, które zachodzą w otaczającym je środowisku. Mogą to być np. zmiany ustawienia kości w stawie albo napięcia mięśniowego. Zarejestrowane informacje przekazywane są dalej – do rdzenia kręgowego i stąd, jeżeli to potrzebne, do mózgu. Jest to pierwszy element w skomplikowanym systemie kontroli naszej postury. Na bazie informacji, które wysyłają receptory nasz organizm może uruchomić odpowiednie mięśnie np. po to aby się nie przewrócić. I. Receptory ścięgien: Ścięgno jest włóknistym tworem, który stanowi przedłużenie mięśnia i swój przebieg kończy (lub rozpoczyna) przyczepem do kości. Prezentuje ono inną budowę, a tym samym spełnia inne funkcje niż włókna mięśniowe. W miejscu przejścia mięśnia w ścięgno zlokalizowane są struktury o nazwieciałek buławkowatych Golgiego. Receptory Golgiego podrażniane są przy gwałtownym wzroście napięcia ścięgna – np. przy zbyt intensywnym rozciąganiu lub dużym skurczem mięśnia. Są one źródłem informacji o sile napięcia mięśniowego. II. Receptory stawów oraz więzadeł: Staw inaczej jest nazywany połączeniem wolnym i jest to najbardziej ruchome z połączeń kości w naszym organizmie. Jeżeli przyjrzymy mu się bliżej to zobaczymy, że to połączenie kości nie jest zupełnie nagie. Pokryte jest torebką stawową, która właśnie łączy końce stawowe kości oraz odgranicza staw od otoczenia. Jeżeli przy wykorzystaniu bardzo czułego mikroskopu przyjrzelibyśmy się dokładnie tej torebce to zauważylibyśmy m.in. różnego rodzaju rozwidlone „kabelki” na jej przebiegu. To są receptory stawowe. W torebce stawowej znajdują się ciałka zmysłowe Ruffiniego. Przekazują one informacje o skrajnych zakresach ruchu w stawie, szczególnie ruchu zgięcia i wyprostu. Innym rodzajem receptorów są ciałka blaszkowate Vatera-Pacciniego. Są one bardzo wrażliwe na ucisk i wibracje. W torebkach stawowych, więzadłach oraz na zewnętrznych powierzchniach krążków stawowych występują także wolne zakończenia nerwowe. Ich głównym zadaniem jest przewodzenie bodźców bólowych podczas rozciągania, po to aby nie doprowadzić do uszkodzenia. Ostatnim typem receptorów są receptory więzadłowe. Pełnią one podobną funkcję jak wcześniej wspomniane receptory Golgiego. Zadaniem receptorów więzadłowych jest informowanie o sile napięcia. III. Receptory czuciowe mięśni szkieletowych. Mięsień kojarzony jest głównie z szeregiem włókien ułożonych równolegle do siebie, które są w stanie kurczyć i rozkurczać się. Włókna te nazywa sięekstrafuzalnymi. To one tworzą zasadniczą masę mięśniową. Jednak w tym układzie występuje jeszcze inny rodzaj włókien. Włókna intrafuzalne, które schowane są w receptorach nazywanych wrzecionami nerwowo-mięśniowymi. Włókna te w odróżnieniu od poprzednich nie mają tak dużych zdolności kurczliwych. Wszystko to leży bardzo blisko siebie, pozostając w bardzo bliskim kontakcie i nie będąc obojętnym na to co robi sąsiad. Największa ich liczba znajduje się w mięśniach zlokalizowanych wzdłuż kręgosłupa, kości udowej i piszczelowej; mięśniach szyi oraz krótkich ręki. Wrzeciona są tworami ułożonymi równolegle do przebiegu włókien ekstrafuzalnych. Tak więc, gdy mięsień jest rozciągany, rozciągane są również wrzeciona, natomiast skurcz mięśnia zmniejsza napięcie tych struktur. Głównym zadaniem wrzecion jest przesyłanie informacji odnośnie rozciągania. Wrzeciono nerwowo-mięśniowe Powyższe opracowanie jest jedynie kroplą w morzu zagadnień związanych z odbieraniem informacji proprioceptywnych. Ostatnie badania wskazują na bardzo istotną rolę powięzi jaką odgrywa w procesach odbierania i przesyłania informacji. Chciałem także zaznaczyć, że niektóre z przedstawionych receptorów występują w innych częściach naszego ciała reagując na trochę inne bodźce, np. w skórze. O receptorach w skórze przeczytacie w następnej części artykułu. Bibliografia: 1. FitzGerald M.J.T., Gruener G., Mtui E. „Neuroanatomia”. 2007. Elsevier Saunders. 2. Materiały z kursu online „Medical Neuroscience” prowadzonego przez prof. White. 3. Konturek S. Fizjologia człowieka. T4. Neurofizjologia. 1998. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ryc. Nr 1. Źródło: https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/564x/07/7e/79/077e79e1715e447001b5c1315ea5b0cf.jpg Ryc. Nr 2. Źródło: https://s3.amazonaws.com/classconnection/777/flashcards/5976777/png/joint_receptors-1498608ED91546B6FBF.png Ryc. Nr 3. Źródło: https://classconnection.s3.amazonaws.com/548/flashcards/1531548/jpg/muslce_spindle1336592036364.jpg Tomasz Waraksa |
||||||
