administrator - 2011-09-19, 12:52 Temat postu: Zasady etyczne obowiązkowe w zawodzie fizjoterapeuty? 2, 6, 7] Etyka- z greckiego słowa ethos — oznacza obyczaj, w rozumieniu dobrego obyczaju. Deontologia pochodzi również z greckiego: deon- obowiązek, logos- nauka. Tymi słowami określa się nauki o obyczajach, jakie powinny cechować lekarza i o ciążących na nim obowiązkach. Można je w uproszczeniu określić jako zasady właściwego, prawidłowego współżycia i postępowania ludzi i społeczeństw w stosunku do siebie i do otaczającego świata. Etyka lekarska jest po prostu zastosowaniem zasad etyki ogólnoludzkiej w działalności lekarza i dlatego lepiej określać ją jako etykę lekarza. Tylko człowiek o odpowiednim poziomie etycznym, moralnym może być dobrym lekarzem. Zawód lekarza ma szczególny charakter, gdyż przedmiotem jego działania są zdrowie i życie człowieka, największe jego dobra. Stawia to poważne wymagania tym, którzy wybierają zawód lekarza. Lekarz musi być gotowy do największych poświęceń lub wyrzeczeń, żeby-gdy zajdzie potrzeba- ratować życie ludzkie. [2, 4, 5] Ustalenie szczegółowych norm i przepisów etycznych jest trudne, gdyż życie stwarza często sytuacje tak skomplikowane i nieoczekiwane, że nie zawsze i nie wszystkie z nich mogą być rozwiązane na podstawie takich czy innych norm prawnych. Również nie wszystkie z nich są przewidziane podręcznikową wiedzą. Postępy współczesnej medycyny i zmieniające się poglądy często przynoszą takie sytuacje. Wówczas lekarz pozostawiony sobie musi opierać swe postępowanie nie tylko na posiadanych wiadomościach i doświadczeniu, lecz także na zasadach etyki, które głęboko wpojone powinny być tym, co nazywamy sumieniem lekarza wyrażające się m.in. poczuciem odpowiedzialności. Sumienie to musi kierować postępowaniem lekarza zawsze, a zwłaszcza w takich przypadkach i sytuacjach, które nie są uregulowane formalnymi przepisami i podręcznikową wiedzą. [1, 2, 7] Najsłynniejszym, choć nie najstarszym, zbiorem norm zasad etycznych jest „Przysięga Hipokratesa" napisana w V wieku p.n.e. Uchwalony przez Polskie Towarzystwo Lekarskie i obowiązujący od roku 1978 kodeks nosi nazwę: „Zbiór zasad etyczno-deontologicznych polskiego lekarza". Zbiór ten oprócz utrwalonych w tradycji odwiecznych zasad etycznych zawiera zasady nowe, które odnoszą się do zagadnień wynikających ze współczesnego stanu wiedzy lekarskiej. Kodeksy etyki i deontologii mają przede wszystkim znaczenie dydaktyczne, potwierdzając i przedstawiając systematycznie podstawowe, tradycyjne i współcześnie aktualne zasady etyczne. Z tych powodów tekst „Zasad etyczno-deontologicznych polskiego lekarza" powinien być znany każdemu lekarzowi. [3, 4] Wiele norm etycznych sformułowanych w zbiorach i kodeksach etycznych odpowiada lub pokrywa się z przepisami obowiązującego prawa, zawartymi w odpowiednich kodeksach. Jest to zrozumiałe, gdyż zarówno prawo, jak i zasady etyczne służą jednemu i temu samemu celowi. Obowiązujące przepisy ustawowe mają na celu ochronę dóbr ludzkich i zapewnienie bezpieczeństwa zarówno ogółowi, jak i jednostkom; regulując wszystkie niemal dziedziny życia, chronią także najwyższe dobra ludzkie: życie i zdrowie; te same dobra czynnie chroni medycyna. W ten sposób etyka lekarza splata się w wielu dziedzinach z prawem. Zasady zawarte w kodeksach etyczno-deontologicznych odnoszą się tylko do lekarzy; zasady te mają szerszy zakres i są jakby surowsze, stawiając lekarzom większe wymagania. [3, 7] Jedną z podstawowych zasad etycznych jest zachowywanie tajemnicy lekarskiej. Wielu lekarzy narusza ją lekkomyślnie, czyniąc tym krzywdę tak zainteresowanym, jak i społeczności lekarskiej. Od zasady tej istnieją wyjątki, które mają na celu dobro jednostki lub społeczne. Wyjątki te nie tylko nie zwalniają lekarza z obowiązku zachowania tajemnicy, ale nakazują jej ujawnienie. Żaden lekarz nie zawaha się przed ujawnieniem choroby zakaźnej grożącej innym ludziom wybuchem epidemii, nie zawaha się ujawnienia stanu grożącego zawałem lub napadem padaczkowym u pilota samolotu pasażerskiego lub u kierowcy autobusu. [3, 5, 7] Szczególnym rodzajem tajemnicy jest tajemnica wobec samego chorego. Często zadawane jest pytanie, czy lekarz powinien powiadamiać chorego o jego ciężkiej, nieuleczalnej chorobie. Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi, wynika to z podstawowej zasady lekarskiej indywidualnego traktowania każdego pacjenta. W jednych przypadkach uprzedzanie chorego o przewidywanym niekorzystnym przebiegu choroby może pozwolić nie tylko na uporządkowanie spraw życiowych (testament, zakończenie rozpoczętych prac), ale także może zmobilizować go do dalszej intensywniejszej walki o życie lub ułatwić decyzję poddania się koniecznemu, chociaż ciężkiemu zabiegowi operacyjnemu. W innych natomiast przypadkach powiedzenie prawdy może być nieludzkie i może deprymująco wpłynąć na chorego, narażając go na cierpienia psychiczne, a tym samym ujemnie wpływać na stan ogólny i przebieg choroby, nie ma to nic wspólnego z tzw. dobrem chorego. Tylko takie wartości etyczne, jak serdeczne, ludzkie współczucie, zaangażowanie i poznanie osobowości chorego oraz wnikliwe rozpatrzenie jego sytuacji życiowej mogą lekarzowi wskazać, jak należy postąpić. [3, 4] W drugim zdaniu przysięgi Hipokratesa czytamy: „Prawidła sztuki lekarskiej będę przekazywał moim i nauczycieli moich dzieciom, jako też wszystkim, których wiąże przysięga lekarska". Wynika z tego etyczny obowiązek przekazywania wiedzy i doświadczenia współpracownikom, a przede wszystkim młodszym kolegom. Bywają lekarze, nieraz wybitnie uzdolnieni, którzy zazdrośnie strzegą swej „wielkości", jakby obawiali się rywalizacji i konkurencji; zapominają przy tym, jak wiele zawdzięczają swym nauczycielom. Traktowanie stażystów jako męczące zło konieczne, niedopuszczanie młodszych kolegów do pouczających i bardziej „atrakcyjnych" zabiegów, pozbywanie się, w taki lub inny sposób zdolnych lub zdolniejszych od siebie współpracowników są przykładami samolubnych, wysoce nieetycznych postaw. Często wynikiem takiego postępowania są tragedie łamiące karierę życiową lub nawet kończące życie. W takich przykrych sprawach należy zachować spokój, godność i szlachetność w postępowaniu i nie odpłacać „pięknym za nadobne". Jest to właśnie etyka. Etycznym obowiązkiem lekarza jest także dbałość o zachowanie w kręgu swego działania higieny psychicznej i nie stwarzanie stresów. Trudny i odpowiedzialny zawód lekarza i tak ich wystarczająco dostarcza. [1, 6] Za swą pracę lekarz otrzymuje wynagrodzenie. Zdajemy sobie sprawę z tego, że wynagrodzenie to jest często niewspółmiernie niskie w stosunku do reprezentowanej przez lekarza wiedzy i umiejętności, do trudu i poświęcenia i do takich wartości etycznych, jak zaangażowanie, serdeczność, współczucie i poczucie odpowiedzialności. Każdy, kto decyduje się „poświęcić" zawodowi lekarza powinien być tego świadomy, że jedynym wynagrodzeniem za te niewymierne i „niezapłacone" elementy jego pracy jest poczucie spełnionego obowiązku i, wdzięczność pacjenta. Niestety nie wszyscy lekarze są tego świadomi. Są lekarze, którzy nie zawsze na to miano zasługują i którzy w zawodzie lekarza widzą przede wszystkim źródło wysokich dochodów. Poza otrzymywanym normalnym wynagrodzeniem za pracę starają się uzyskiwać dodatkowe zyski w najrozmaitszy sposób. Jeżeli nawet w swej pracy okazują większą staranność i poświęcenie, to tylko dlatego, by otrzymać za to korzyść materialną. Jeszcze gorsze są przypadki, w których lekarze wykorzystując swe kierownicze stanowiska lub pozycję dobrego albo jedynego w danym środowisku specjalisty uzależniają podjęcie leczenia od wpłacenia wysokiego honorarium. Postępowanie takie jest wysoce nieetyczne, niezależnie od tego, że narusza przepisy kodeksu karnego. Zasady etyczne niewątpliwie są konieczne w zawodzie lekarza. Zawód fizjoterapeuty jest zawodem z tej samej dziedziny, co zawód lekarza- medycyny. Z tego względu oczywiste jest stwierdzenie, iż zasady etyczne są konieczne w zawodzie fizjoterapeuty. Bez zasad etycznych, lekarze jak i fizjoterapeuci, którzy ich nie przestrzegają czuliby się bezkarnie, a także duża cześć tych, którzy dotychczas starali się należycie wypełniać nakazy kodeksów etycznych, z biegiem czasu przestaliby tego przestrzegać. Nie można by liczyć na ratowanie zdrowia, życia pacjentów przez lekarzy, nagminnie wchodziliby oni, często nieświadomie w konflikt z prawem, a także możnaby przypuścić, że poziom wykształcenia lekarzy, fizjoterapeutów innych stawałby się coraz niższy. Tak więc, znajomość zasad etycznych jest nieodłącznym elementem w zawodzie fizjoterapeuty. Literatura: 1. Alicja Przygłuszka- Fiszer „Etyka lekarska i cnota prawdomówności” Czasopismo Diametros czerwiec 2004 2. Klaus Dörner „Etyka lekarska jako etyka stosunków międzyludzkich” Warszawa 1995 3. Krystyna Osińska „Refleksje nad etyką lekarską” Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskie 199 4. Włodzimierz Drühla, Ryszard Brzozowski „Vademecum lekarza ogólnego” Warszawa 1993 5. http://nojasne.pl/sciaga_...kalekarska.html 6. www.izba-lekarska.org.pl/ 7. http://www.portalmed.pl/x...ze/etyka/kodeks |
||||||
