massagewarsaw - 2010-05-14, 20:09 Temat postu: Terapia manualna - najważniejsze fakty Terapia manualna - najważniejsze fakty Lek, med. BOGUSŁAW JAKOBIEC Terapia manualna terapia jest, niestety, ciągle jeszcze utożsamiana i porównywana z tzw. kręgarstwem znachorskim. Tymczasem już w V wieku p.n.e. Hipokrates uznawał ją za podstawową dziedzinę medycyny, obok chirurgii i ówczesnej farmakoterapii. Dynamiczny rozwój innych dziedzin medycyny w ostatnich stuleciach spowodował, że ta metoda leczenia odeszła w zapomnienie. Lukę tę wypełniali ludowi "uzdrawiacze", którzy mając najczęściej pewne predyspozycje manualne, zwykle dziedziczone wraz z przekazywaną im "wiedzą techniczną", mogli doskonalić przez pokolenia swoje "rzemiosło". Współczesna cywilizacja, a zwłaszcza jej dynamiczny rozwój w ostatnich dziesięcioleciach spowodował m.in. wyjątkowo silne jednostronne przeciążenie układu ruchu człowieka - zarówno w pracy, jak i w domu. Następstwem takiego stanu rzeczy było wręcz lawinowe pojawienie się różnego rodzaju dolegliwości narządów ruchu, a zwłaszcza kręgosłupa. Współczesna medycyna była często bezradna wobec tych schorzeń i towarzyszących im zmian. Poszukując skutecznych sposobów leczenia, sięgnięto do zapomnianej metody, która po weryfikacji kilku jej elementów, dała zaskakująco dobre wyniki terapeutyczne. Została ona włączona do programu kompleksowej rehabilitacji schorzeń narządów ruchu. Współczesna medycyna manualna zajmuje się fizjologią i patofizjologią zaburzeń postawy ciała i czynności układu ruchu oraz zapobieganiem im. Uwzględnia ona wszystkie techniki badania i leczenia stawów kończyn i kręgosłupa, które umożliwiają wykrycie i usunięcie tych zaburzeń. Historia leczenia manualnego jest tak długa jak dzieje ludzkości. W ciągu wieków stosowano przeróżne techniki, od deptania dziecięcymi stopkami po obolałych mięśniach grzbietu i kończyn, po precyzyjne "rękoczyny" na stawach kończyn i kręgosłupa. Pierwszym, dostępnym dzięki archeologii, opracowaniem naukowym terapii manualnej jest dzieło Hipokratesa o stawach. Mówi on w nim o tzw. "parathrematach", co odpowiada małym przemieszczeniom lub subluksacji w stawach. Opisuje zależność pomiędzy dysfunkcją kręgosłupa a schorzeniami innych narządów. Na reliefach można zobaczyć, jak wyglądały zabiegi manipulacyjne w starożytości. Natomiast w średniowieczu medycyna manualna nie rozwijała się. Stosowali ją jedynie laicy - ludowi uzdrawiacze. Taki stan rzeczy miał miejsce aż do XIX wieku. Rozwój współczesnej terapii manualnej następował stopniowo, niezależnie od siebie - zarówno w Ameryce Północnej jak i w Europie. W1 828 roku urodził się Andrew Still (USA), który mając zaledwie dziesięć lat, stosował trakcje i ruchy rotacyjne w odcinku szyjnym, lecząc u siebie bóle głowy. Później został chirurgiem i rozwijał swoje umiejętności leczenia manualnego nie tylko dolegliwości kręgosłupa, ale i schorzeń narządów wewnętrznych. Ponieważ ówczesne autorytety medyczne wykazywały brak zrozumienia dla jego teorii i metodyki, w roku 1882 założył własną szkołę osteopatyczną w Kirksville. W kilka lat później kupiec Daniel David Palmer powołał w Davenport inną szkołę chiropraktyczną. Od tamtych czasów aż do dzisiaj istnieje konflikt pomiędzy tymi placówkami, a także między nimi a medycyną klasyczną. Palmer wcześniej zajmował się magnetopatią i prawdopodobnie, za nim zaczął głosić nieco odmienne poglądy na terapię manualną, nauczył się sztuki leczenia od osteopaty. Różnica między obu szkołami polegała na innym ujęciu zmian patologicznych. Osteopaci badają zmiany czynnościowe, chiropraktycy zwracają uwagę na strukturalne nieprawidłowości kręgosłupa. Różni ich także technika zabiegów manualnych. Osteopaci używają długich dźwigni, doskonale i precyzyjnie ukierunkowanych na właściwy segment. Chiropraktycy odwrotnie - stosują krótkie dźwignie bezpośrednio na wyrostki kręgów. Kolejną ważną różnicą jest fakt, że osteopaci w swej terapii kładą nacisk, przy pomocy określonego typu masażu, na miękkie elementy i miękkie techniki mobilizacyjne, natomiast chiropraktycy ograniczają się do chwytów manipulacyjnych, większe znaczenie przywiązując do analizy statyki i RTG diagnostyki. W 1907 roku w Stanach Zjednoczonych uznano osteopatię za jeden z kierunków wiedzy lekarskiej. Po ukończeniu studiów w wyższej szkole osteopatycznej absolwent otrzymywał dyplom lekarza osteopaty i musiał odbyć roczny staż w szpitalu osteopatycznym. Po tym okresie lekarz osteopata może prowadzić samodzielną praktykę lekarską i specjalizować się w kierunkach podobnych jak lekarz medycyny. Osteopaci zostają najczęściej lekarzami domowymi. W samych Stanach Zjednoczonych liczba lekarzy osteopatów sięga ok. 25 tys. W Europie nie powstały konkretne szkoły doskonalące techniki manualne. Jedynie co pewien czas pojawiał się zdolny lekarz medycyny, stosujący terapię manualną. Wymienić tu należy działającego na przełomie XIX i XX wieku szwajcarskiego lekarza Franza Karla Naegelego. Innym wybitnym terapeutą był prof. Mennel. Przypomnieć należy również postacie Cyriaxa i Stoddarda (osteopaty).Ten ostatni ukończył również medycynę klasyczną i był twórcą nowoczesnej techniki manualnej i diagnostyki czynnościowej. W Londynie działa szkoła osteopatów, jedyna tego typu placówka w Europie. Po II wojnie światowej nastąpił przełom we wzajemnych stosunkach lekarzy medycyny i osteopatów, a nawet chiropraktyków. Współpracowano ze sobą, wymieniano doświadczenia, wielu lekarzy medycyny kończyło roczne kursy w londyńskiej szkole osteopatycznej. Sporo metod leczenia osteopatów i chiropraktyków, po analizie naukowej, zostało włączonych do kompleksowego programu rehabilitacji. Ostatecznie całe grupy lekarzy zajmowały się analizą i wdrażaniem klinicznym metod diagnostyki i terapii manualnej. Z czasem zaczęto organizować się i tak w 1966 roku powstało Niemieckie Towarzystwo Medycyny Manualnej. Podobne towarzystwa powoływano sukcesywnie także w innych krajach Europy. Również w Polsce, na założycielskim zjeździe -w listopadzie 1987 roku powstało Towarzystwo Medycyny Manualnej. Kolejne zjazdy tego Towarzystwa odbywały się co trzy lata, ostatni w październiku 1993 roku w Bydgoszczy. TMM zrzesza, niestety, tylko lekarzy medycyny i wyjątkowo magistrów rehabilitacji, którzy ukończyli 3-stopniowe kursy medycyny manualnej, prowadzone najpierw przez prof. Musioła, a następnie przez dr. Arkuszewskiego, przewodniczącego TMM od trzech kadencji, asystenta Kliniki Neurologii w Katowicach. Ze względu na konieczność współpracy lekarzy zajmujących się terapią manualną w różnych krajach, w 1968 roku powstała Międzynarodowa Federacja Medycyny Manualnej. Piśmiennictwo: 1) Kurs z zakresu terapii manualnej pod kierunkiem dr. Z. Arkuszewskiego. Katowice 1987-89 (notatki własne z archiwum autora). 2) Lewit K.: Leczenie manualne zaburzeń czynności narządu ruchu. Warszawa 1984 PZWL. 3) Neumann H. D.: Medycyna manualna. Warszawa 1992 PZWL. 4) Sachse J.: Manualne badanie i leczenie uruchamiające stawy kończyn. Warszawa 1980 PZWL. |
||||||
